Στους δρόμους του... Αόρατου Πειραιά

Τους δρόμους του αόρατου Πειραιά αποκαλύπτουν την Κυριακή 15 Μαρτίου ο Πειραιάς για Όλους και ο Νίκος Μπελαβίλας υποσχόμενοι μια μοναδική διαδραστική εμπειρία.
 

Στο μικροσκόπιο της δράσης αυτής μπαίνουν οι άστεγοι. Και στόχος είναι να αναδειχθούν τα αίτια της αστεγίας αλλά και να προταθούν εφικτές λύσεις για να περιοριστεί το φαινόμενο που το τελευταίο διάστημα ενισχύεται και από την παράλογη αύξηση των ενοικίων.
«Νομίζαμε ότι στη χώρα μας, στον τόπο μας η έλλειψη στέγης είχε εξαφανιστεί μετά τον Πόλεμο. Όχι γιατί το κράτος φρόντισε ποτέ σοβαρά την ανάγκη των ανθρώπων να ζουν σε ένα σπίτι με ανθρώπινες συνθήκες, αλλά γιατί η μεταπολεμική ανοικοδόμηση, τα χρόνια της ευημερίας, η εργασία που υπήρχε για τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, τα οικογενειακά δίκτυα, κάλυψαν τις ανάγκες, εξαφάνισαν την έλλειψη. Ώσπου η χρεωκοπία διέλυσε τα πάντα» εξηγεί ο καθηγητής ΕΜΠ και δημοτικός σύμβουλος Πειραιά Νίκος Μπελαβίλας.

Η πρωτότυπη αυτή περιήγηση θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 15 Μαρτίου 2020 και το ραντεβού έχει κλείσει για τον πρώτο σταθμό, τον ΗΣΑΠ Πειραιά στις 10.00 με θέμα την άτυπη αστεγία. Επόμενος σταθμός η πύλη 9 στο λιμάνι και από εκεί το Κιόσκι της πλατείας Κοραή και τέλος ο Πεζόδρομος Μακράς Στοάς στην Aγία Τριάδα. Η περιήγηση θα ολοκληρωθεί στη στοά του Πύργου Πειραιά όπου θα μας υποδεχθεί η Κοινωνική Κουζίνα. Κατά την διάρκεια της περιήγησης θα εξεταστεί η σύνδεση της αστεγίας με την τοξικοεξάρτηση, τα κοινωνικά και οικονομικά αίτια και την ψυχική υγεία.

Παράλληλες εκδηλώσεις θα πραγματοποιηθούν στις 13 και 14 Μαρτίου. 

Στο Μουσείο Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων την Παρασκευή φιλοξενείται έκθεση φωτογραφίας επώνυμων φωτογράφων (18.00) ενώ στη συνέχεια θα γίνει η προβολή ταινίας «Οι Αόρατες» στο Στέκι του «Λιμανιού της Αγωνίας» (Πραξιτέλους 78 και Ελευθερίου Βενιζέλου, Πειραιάς). Τέλος το Σάββατο 14/03, από τις 11.00 έως τις 13.00 θα πραγματοποιηθεί τουρνουά ποδοσφαίρου στα Βοτσαλάκια με την συμμετοχή των: «Εθνική Αστέγων», «ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ», «Απόφοιτοι ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ», Παλαίμαχοι Ποδοσφαιριστές Πειραιά.

«Η αστεγία είναι πολύμορφη και με περιεχόμενο ποικιλοτρόπως τροφοδοτούμενο. Η εμφανής, όμως, εικόνα που τη συγκροτεί εννοιολογικά και την οριοθετεί σημασιολογικά επικεντρώνεται στη ζωή έξω, στη ζωή εκτός. Ύπνος, φαγητό, διαμονή σε χώρους που είναι σε κοινή θέα. Ζωή, εκτεθειμένη δημοσίως. Υπάρξεις που στοιβάζουν τον χρόνο και την ακινησία τους οι άστεγοι, κινούνται σε ένα τόξο ευαλωτότητας που η αμηχανία των άλλων συνθέτει ως κίνδυνο: αποστροφή, ενόχληση, απόρριψη και -όχι σπάνια- αναίτια βία. 

Η έκπτωση σε εύκολους αποκλεισμούς ή στείρες αποσπασματικές και «φιλάνθρωπες» ρητορείες, δεν μπορεί να αποκρύψει τον πυρήνα αυτής της κατάληξης που συνδέεται με την ανικανότητα ανάδειξης της καλλιέργειας συνθηκών ανισότητας σε μια κοινωνία που τρέφει τους όρους διαχωρισμών και παράγει ανισότητες. Και φυσικά, τη βουβή παραδοχή της αδυναμίας άρσης ή μείωσης των ανισοτήτων» εξηγεί από την πλευρά του ο Γεράσιμος Παπαναστασάτος, κοινωνιολόγος – εγκληματολόγος, Διδάκτορας κοινωνικών επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου και υπεύθυνος του Τομέα Έρευνας του ΚΕΘΕΑ.

Συμπληρώνει πως «σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό, οι άνθρωποι που είναι άστεγοι έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβάρυνσης στη σωματική και ψυχική τους υγεία. Είναι περισσότερο ευάλωτοι σε μικρές μεταβολές του καιρού που επηρεάζουν την υγειονομική τους αντοχή. 

Η έλλειψη στοιχειώδους υγειονομικής φροντίδας επηρεάζει τη σοβαρότητα και τη χρονιότητας της νοσηρότητας που υπόκεινται. Αναπνευστικές ανεπάρκειες, ψυχική διαταραχή και προβληματική χρήση ψυχοδραστικών ουσιών αποτελούν ένα υπόβαθρό που επιδεινώνει την ήδη ασταθή κατάσταση της υγείας τους. 

Η έλλειψη στέγης συνδέεται με υψηλότερο επίσης κίνδυνο αυτοκτονικού ιδεασμού και αυξάνει τις απόπειρες αυτοκτονίας. Οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν έλλειψη στέγης έχουν σαφώς χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής και αυξημένη πιθανότητα νοσηρότητας που επιδεινώνει τους δείκτες θνησιμότητας».

Τι θα μπορούσε όμως να γίνει για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση; «Η οικοδόμηση στρατηγικής για την αντιμετώπιση της αστεγίας με όρους βιώσιμης οργάνωσης της κοινωνίας οφείλει να εκκινεί από τη βάση των αυτονόητων γενικευμένων αξιών. Η άμεση, όμως, διαχείριση της υπερβαίνει την κοινωνική αλληλεγγύη ως στάση αν και συγκροτείται από αυτήν. Απαιτεί πίεση δραστηριοποίησης προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης και επαναχρησιμοποίησης των κτηρίων που έχουν εγκαταλειφθεί στα αστικά κέντρα και τη δημιουργία ευέλικτων καταλυμάτων με δυνατότητα σύνδεσης υπηρεσιών που μπορούν να παρέχουν ολιστική φροντίδα» μας λέει.

Στην διαφορά του φτωχού με στέγη και του άστεγου στέκεται από την πλευρά της η δικηγόρος και δημοτική σύμβουλος Βάνα Μελά. «Αν ο έχων στέγη καθορίζει, έστω σε κάποιο βαθμό, τον τρόπο που πιθανότατα κρυώνει και πεινάει, ο άστεγος, το στοιχειό, για να βρεθεί κάτω από κεραμίδι -και πάντως προσωρινά-, ακολουθεί κανόνες άλλων. Είναι σαν την εκεχειρία στον πόλεμο που μοιράζει λίγα ψίχουλα ψευδαισθήσεων ειρήνης» σημειώνει.

«Εδώ, στον Πειραιά, περίπου 170 άνθρωποι περιφέρονται ανάμεσά μας αλλά, αν και άνθρωποι, δεν μας μοιάζουν πολύ. Αυτοί, στοιχειά της πόλης είναι. Εμείς δεν είμαστε, παρά τη φτώχια που δέρνει τους περισσότερους, το έχω κεραμίδι πάνω απ’ το κεφάλι μου αλλάζει εντελώς τη συνθήκη ζωής» συμπληρώνει.

Η δράση του «Πειραιάς για ‘Ολους» υλοποιείται σε συνεργασία με το «ΚΕΘΕΑ ΝΟΣΤΟΣ», το περιοδικό «ΣΧΕΔΙΑ», την «ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΠΕΙΡΑΙΑ», τον ΚοιΣΠΕ «ΠΛΩΡΗ», την Ανοιχτή Παιδική Βιβλιοθήκη και το Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ.πηγή