Ο αρχαιολογικός χώρος της Ηετιώνειας Πύλης αποκτά ένα νέο μητροπολιτικό
πάρκο στο Καστράκι του Πειραιά. Lifo
Δείτε πώς το αρχιτεκτονικό γραφείο Tense
Architecture Network θα μεταμορφώσει την περιοχή με την πρόταση που
απέσπασε το Α' βραβείο O αρχαιολογικός χώρος της
Ηετιώνειας Πύλης του Πειραιά μεταμορφώνεται και σύμφωνα με όσα έγιναν
γνωστά την περασμένη εβδομάδα, έως το επόμενο καλοκαίρι αναμένεται να
αναβαθμιστεί με αναστηλωμένα μνημεία, διαδρομές, πλάτωμα θέασης,
ενημερωτικές πινακίδες και φύτευση. 
Παράλληλα με την
αναβάθμιση της Ηετιώνειας Πύλης, αναμένεται όμως και ένα νέο μεγάλο έργο
που έρχεται να προστεθεί στο γενικότερο πλαίσιο ανάδειξης και
αξιοποίησης της ευρύτερης περιοχής. Πρόκειται για το χώρο στο Καστράκι,
σε επαφή με τον πιο μεγάλο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο του Πειραιά που
βρίσκεται στο σημείο όπου η Δραπετσώνα βρέχεται από τα νερά του λιμένα
του Κανθάρου, του κεντρικού λιμανιού της Αρχαίας Αθήνας και του
κεντρικού λιμανιού της σύγχρονης Ελλάδας. Το Καστράκι θα μετατραπεί σε ένα καταπράσινο πάρκο - με τοπική, αλλά και υπερτοπική εμβέλεια. Το βραβευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο Tense Architecture Network - TAN με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή του ΕΜΠ Τηλέμαχο Ανδριανόπουλο, έλαβε το Α' βραβείο, ανάμεσα σε 35 συμμετοχές στο πανελλήνιο διαγωνισμό που προκήρυξε ο Δήμος Κερατσινίου - Δραπετσώνας για την αξιοποίηση του «Καστρακίου» στη Δραπετσώνα.
Η πρόταση του "ΤΑΝ" περιλαμβάνει ένα μεγάλο πάρκο γεμάτο δέντρα και κήπους, παιδική χαρά, αναψυκτήριο και μια πλατεία και παρουσιάζεται στο LIFO.gr. "Σχεδιάσαμε ένα πάρκο ανοικτό στην πόλη, πληθωρικό, μητροπολιτικό. Ανοικτό τόσο στους γύρω κατοίκους, όσο και στους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου. Το πάρκο έπρεπε να προσκαλεί την αναψυχή, την άθληση, την χαλάρωση, το παιχνίδι των παιδιών, αλλά επίσης να αντιμετωπίζει με σεβασμό το τοπίο του αρχαιολογικού χώρου. Και αυτό το τοπίο είναι εξ'ορισμού πιο φυσικό, μη σχεδιασμένο. Η λύση ήταν απλή, δημιουργήσαμε μια διαγώνια ζώνη πυκνοφυτεμένη, σε επαφή με την πόλη, ένα μικρό δάσος.
Μέσα της ενσωματώνονται ένα μεγάλο στέγαστρο, αναψυκτήριο, παιδική χαρά και επιμέρους κήποι. Από την άλλη, μία νέα μεγάλη πλατεία και το υπάρχον υπαίθριο θέατρο παραμένουν ανάμεσα στο θυμάρι, τις λεβάντες, τ'αγριολούλουδα και το άρωμά τους." αναφέρει ο κος Ανδριανόπουλος. Περιγραφή του έργου: Σε επαφή με το Κάστρο της Ηετιώνειας, ανάμεσα σε δύο σημαντικούς δήμους, ανοικτό προς τη θάλασσα και με θέα το λιμάνι του Πειραιά, το 'Καστράκι' οφείλει να ανταποκριθεί στα χωρικά δεδομένα που του αποδίδουν αναγκαία υπερτοπικό χαρακτήρα, με απαραίτητη την ένταξή του στο ευρύτερο αστικό τοπίο.
Η επιτυχής ένταξη επιβάλλει κατ'αρχήν τη θεώρηση του συνόλου, την ανάγνωση των δεδομένων: Η φυσική έξαρση με όριο το ανάλημμα και τις γραμμές του τρένου προς την ανατολή και τη θάλασσα είναι κοινό χαρακτηριστικό της προς ανάπλαση περιοχής αλλά και του αρχαιολογικού χώρου, ένα ύψωμα το οποίο σε συνδυασμό με την οδό Κανάρη δημιουργεί έναν περιμετρικά αυτοτελή, καμπυλόσχημο ανοικτό χώρο.
Η ανάδειξή του
ως σύνολο επιβάλλει την άμβλυνση του τεχνητού ορίου ανάμεσα στον
αρχαιολογικό χώρο και το νέο πάρκο, τη θεώρηση της υπερύψωσης ως ενιαίο
επίπεδο γης όπου η φυσική χαμηλή βλάστηση του αρχαιολογικού χώρου
επεκτείνεται και μέσα στην προς ανάπλαση περιοχή. Μέσα από μια διαγώνιο:
Ξεκινώντας από την κυρίως είσοδο και την τετράγωνη νέα πλατεία μία
γραμμική πορεία ορίζει δύο ριζικά διαφορετικές περιοχές φύτευσης. Ένα
νέο πυκνό πάρκο σε επαφή με την πόλη και μία φυσική επέκταση της
ημιάγριας φύτευσης του αρχαιολογικού χώρου.
Δύο κυκλικοί
πύργοι διαμέτρου 11 και 10 μέτρων αντίστοιχα ορίζουν την Ηετιώνεια πύλη
ενώ το σωζόμενο ίχνος του τείχους έχει ένα μήκος κατά προσέγγιση
εβδομήντα μέτρων. Η ίδια η κλίμακα του ανοικτού αυτού χώρου επιβάλλει τη
διαχείριση κινήσεων και λειτουργιών με ευρύτητα και τόλμη.
Διπλάσιο σε διάμετρο από τους αρχαίους πύργους, το νέο κυκλικό υπαίθριο θέατρο συνδέεται με την τετράγωνη πλατεία και το αναψυκτήριο μέσω δύο εφαπτομένων, κάθετων μεταξύ τους: η μία είναι η ανατολική πλευρά του στεγάστρου ενώ η άλλη είναι μία ράμπα που βυθιζόμενη εν μέρει ενώνει τη στάθμη της σκηνής με την κυρίως πλατεία.
Ταυτόχρονα, η κίνηση αυτή διαχωρίζει την πλατεία σε δύο τμήματα με μία μικρή διαφορά επιπέδου, ενώ ένα επίμηκες στενό στέγαστρο σηματοδοτεί την είσοδο. Οι κεκλιμένες ράμπες εκατέρωθεν της διαγώνιας κίνησης συνδέουν το χαμηλότερο επίπεδο του υπαίθρου και του αναψυκτηρίου με το επίπεδο του πάρκου, ενώ από το τριγωνικό πλάτωμα μια γλυπτική, ευρεία κλίμακα λειτουργεί ταυτόχρονα ως καθιστικό.
Με αναγκαία αιχμηρή απόληξη σε αυτό το σημείο, το στέγαστρο εκτείνεται μέχρι την οδό Κανάρη ορίζοντας μία ακόμη, δευτερεύουσα είσοδο στην περιοχή. Εκεί η απόληξή του είναι απαλή, ημικυκλική, ομοιόθετη με το βορινό εσωτερικό όριο του αναψυκτηρίου. Μία σειρά από καμπηλόσχημα επιμέρους μονοπάτια αμβλύνουν την εμπρόθετα αυστηρή γεωμετρία του συνόλου.
Μία επίσης κυκλική παιδική χαρά με περιμετρική κίνηση και διάμετρο 25 μέτρων, σχεδιασμένη ως ξέφωτο μέσα στο πυκνό αστικό δάσος χωροθετείται στα βόρεια του πάρκου σε άμεση γειτνίαση με τις περιοχές κατοικίας. Η παιδική χαρά, το θέατρο, το αναψυκτήριο, η μεγάλη πλατεία, το τριγωνικό πλάτωμα και οι διαδρομές που τα συνδέουν διαπλέκονται με την πυκνή φύτευση του πάρκου αλλά και με επιμέρους εγκάρσιους κήπους άνθεων και οπωρωφώρων στη διεύθυνση της πόλης, εγκάρσια με τη διαγώνια κίνηση.
Το αναψυκτήριο λειτουργεί σε ένα κυρίως επίπεδο με τους υποστηρικτικούς του χώρους σε χαμηλότερη στάθμη, ενώ εκείνοι του θεάτρου βρίσκονται εκεί που είχαν αρχικά σχεδιαστεί, σε επαφή πλέον με την εφαπτομενική πορεία που το αγκυρώνει στην κεντρική ενότητα. Οι είσοδοι του νέου πάρκου είναι τρεις: η πρώτη και κύρια στη δυτική πλευρά της τετράγωνης πλατείας, η δεύτερη και επίσης σημαντική στη συνέχεια της Αγωνιστών Πολυτεχνείου και η τρίτη στην προέκταση του στεγάστρου -όλες με αντίστοιχες διευρύνσεις του πεζοδρομίου. Ο χώρος κίνησης των πεζών από την πλευρά της Κανάρη ανασχεδιάζεται σε όλο του το μήκος, ενώ το όριο της περίφραξης του χώρου υποχωρεί όσο κανείς πλησιάζει στην τετράγωνη πλατεία, όπου δημιουργείται μία σημαντική διεύρυνση -η οποία συνοδεύεται και από χώρους προσωρινής στάθμευσης.
Η συνέχεια και συνεκτικότητα τόσο με τον αρχαιολογικό χώρο όσο και με τον αστικό ιστό επιχειρείται με τη διαπλοκή νέας γεωμετρίας και υπάρχουσας με στόχο τη ανάδυση ενός υπερτοπικού πόλου πρασίνου και αναψυχής. Η δημιουργία ενός άτυπα τριγωνικού πυκνού πάρκου στο όριο με την πόλη επί της οδού Κανάρη έχει στόχο διπλό: Αφενός, τη συγκρότηση μίας πολυλειτουργικής υπαίθριας ζώνης σε άμεση συνάφεια με τις περιοχές κατοικίας με το χαρακτήρα ενός αστικού δάσους, το οποίο ενσωματώνει τη υπάρχουσα πληθωρική φύτευση στο βόρειο άκρο της περιοχής. Αφετέρου, τη διατήρηση του ανοικτού, φυσικού χαρακτήρα του υψώματος, τη διατήρηση της αγρωστώδους, ξηροθερμικής, αυτοφυούς βλάστησής του με τρόπο αντιστικτικό ως προς την υψηλή, πυκνή φύτευση του νέου πάρκου.
Διπλάσιο σε διάμετρο από τους αρχαίους πύργους, το νέο κυκλικό υπαίθριο θέατρο συνδέεται με την τετράγωνη πλατεία και το αναψυκτήριο μέσω δύο εφαπτομένων, κάθετων μεταξύ τους: η μία είναι η ανατολική πλευρά του στεγάστρου ενώ η άλλη είναι μία ράμπα που βυθιζόμενη εν μέρει ενώνει τη στάθμη της σκηνής με την κυρίως πλατεία.
Ταυτόχρονα, η κίνηση αυτή διαχωρίζει την πλατεία σε δύο τμήματα με μία μικρή διαφορά επιπέδου, ενώ ένα επίμηκες στενό στέγαστρο σηματοδοτεί την είσοδο. Οι κεκλιμένες ράμπες εκατέρωθεν της διαγώνιας κίνησης συνδέουν το χαμηλότερο επίπεδο του υπαίθρου και του αναψυκτηρίου με το επίπεδο του πάρκου, ενώ από το τριγωνικό πλάτωμα μια γλυπτική, ευρεία κλίμακα λειτουργεί ταυτόχρονα ως καθιστικό.
Με αναγκαία αιχμηρή απόληξη σε αυτό το σημείο, το στέγαστρο εκτείνεται μέχρι την οδό Κανάρη ορίζοντας μία ακόμη, δευτερεύουσα είσοδο στην περιοχή. Εκεί η απόληξή του είναι απαλή, ημικυκλική, ομοιόθετη με το βορινό εσωτερικό όριο του αναψυκτηρίου. Μία σειρά από καμπηλόσχημα επιμέρους μονοπάτια αμβλύνουν την εμπρόθετα αυστηρή γεωμετρία του συνόλου.
Μία επίσης κυκλική παιδική χαρά με περιμετρική κίνηση και διάμετρο 25 μέτρων, σχεδιασμένη ως ξέφωτο μέσα στο πυκνό αστικό δάσος χωροθετείται στα βόρεια του πάρκου σε άμεση γειτνίαση με τις περιοχές κατοικίας. Η παιδική χαρά, το θέατρο, το αναψυκτήριο, η μεγάλη πλατεία, το τριγωνικό πλάτωμα και οι διαδρομές που τα συνδέουν διαπλέκονται με την πυκνή φύτευση του πάρκου αλλά και με επιμέρους εγκάρσιους κήπους άνθεων και οπωρωφώρων στη διεύθυνση της πόλης, εγκάρσια με τη διαγώνια κίνηση.
Το αναψυκτήριο λειτουργεί σε ένα κυρίως επίπεδο με τους υποστηρικτικούς του χώρους σε χαμηλότερη στάθμη, ενώ εκείνοι του θεάτρου βρίσκονται εκεί που είχαν αρχικά σχεδιαστεί, σε επαφή πλέον με την εφαπτομενική πορεία που το αγκυρώνει στην κεντρική ενότητα. Οι είσοδοι του νέου πάρκου είναι τρεις: η πρώτη και κύρια στη δυτική πλευρά της τετράγωνης πλατείας, η δεύτερη και επίσης σημαντική στη συνέχεια της Αγωνιστών Πολυτεχνείου και η τρίτη στην προέκταση του στεγάστρου -όλες με αντίστοιχες διευρύνσεις του πεζοδρομίου. Ο χώρος κίνησης των πεζών από την πλευρά της Κανάρη ανασχεδιάζεται σε όλο του το μήκος, ενώ το όριο της περίφραξης του χώρου υποχωρεί όσο κανείς πλησιάζει στην τετράγωνη πλατεία, όπου δημιουργείται μία σημαντική διεύρυνση -η οποία συνοδεύεται και από χώρους προσωρινής στάθμευσης.
Η συνέχεια και συνεκτικότητα τόσο με τον αρχαιολογικό χώρο όσο και με τον αστικό ιστό επιχειρείται με τη διαπλοκή νέας γεωμετρίας και υπάρχουσας με στόχο τη ανάδυση ενός υπερτοπικού πόλου πρασίνου και αναψυχής. Η δημιουργία ενός άτυπα τριγωνικού πυκνού πάρκου στο όριο με την πόλη επί της οδού Κανάρη έχει στόχο διπλό: Αφενός, τη συγκρότηση μίας πολυλειτουργικής υπαίθριας ζώνης σε άμεση συνάφεια με τις περιοχές κατοικίας με το χαρακτήρα ενός αστικού δάσους, το οποίο ενσωματώνει τη υπάρχουσα πληθωρική φύτευση στο βόρειο άκρο της περιοχής. Αφετέρου, τη διατήρηση του ανοικτού, φυσικού χαρακτήρα του υψώματος, τη διατήρηση της αγρωστώδους, ξηροθερμικής, αυτοφυούς βλάστησής του με τρόπο αντιστικτικό ως προς την υψηλή, πυκνή φύτευση του νέου πάρκου.
Δένδρα της Μεσογείου και θάμνοι της
Αττικής γης, δύο σαφείς περιοχές, επιχειρούν τη συνέχεια φυσικού και
τεχνητού συγκροτώντας ένα αντιθετικό νέο τοπίο: Πεύκα, ακακίες, ρείκια,
βελανιδιές, κυπαρίσσια αλλά και εμβόλιμοι εγκάρσιοι κήποι με λυγαριές,
εσπεριδοειδή, ροδιές, δάφνες, ελιές από τη μία -από την πλευρά της
πόλης. Σχίνοι, βρύα, λεβάντες, βερβερίδες, δεντρολίβανο, θυμάρι, κίστοι,
μέντα, αγριολούλουδα από την άλλη –από την πλευρά του αρχαίου τόπου,
προς την πλευρά της θάλασσας.
TAN tense architecture network
Ομάδα έργου: Ανδριανόπουλος Τηλέμαχος-Νέστoρας Σκαντζούρης- Κωνσταντίνος
Κοσμάς Σύμβουλος σε θέματα τοπίου & φυτεύσεων: Andrew Michael
Clements Σύμβουλος Δομοστατικής: Αθανάσιος Κοντιζάς
Πηγή:ΘΑΝΑΣΗΣ ΧΑΡΑΜΗΣ lifo
