ΔΕΠ: μια επιτροπή στα αζήτητα!

Ένα από τα όργανα λαϊκής συμμετοχής που είχε καθιερώσει ο μακρινός νόμος 1566 για την παιδεία ήταν η ΔΕΠ (Δημοτική Επιτροπή Παιδείας). Μια επιτροπή την οποία στελεχώνουν έκτος από τους εκπροσώπους που ορίζει το δημοτικό συμβούλιο, εκπρόσωποι των συνδικαλιστικών οργανώσεων των εκπαιδευτικών, εκπρόσωποι της διοίκησης της εκπαίδευσης και εκπρόσωποι της ένωσης γονέων.

Η δημοτική επιτροπή παιδείας εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο θέματα σχετικά με την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία των σχολείων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, την κατανομή των πιστώσεων για λειτουργικές δαπάνες των σχολείων, την ίδρυση, κατάργηση και συγχώνευση σχολείων και παρακολουθεί την ανέγερση των σχολικών κτιρίων, την επισκευή και συντήρησή τους, καθώς και το έργο των σχολικών επιτροπών. Ουσιαστικά είναι η επιτροπή η οποία σχεδιάζει και εισηγείται την εκπαιδευτική πολιτική του δήμου στο δημοτικό συμβούλιο. Όλα αυτά βέβαια σε θεωρητικό επίπεδο.

Σήμερα οι περισσότερες επιτροπές παιδείας κινούνται στα όρια της τυπικής λειτουργίας. Απλά υπάρχουν(!) και η διαχείριση θεμάτων γίνεται με αποσπασματικό και επιφανειακό τρόπο και σε καμιά περίπτωση δεν καθορίζουν τις προτεραιότητες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της εκπαιδευτικής κοινότητας. Οι συνεδριάσεις, όπου γίνονται,  τις περισσότερες φορές είναι βιαστικές, σπάνια γίνεται ουσιαστική συζήτηση και οι συνήθεις εισηγήσεις είναι για την κατανομή των πιστώσεων στις σχολικές επιτροπές και βέβαια το τεράστιο θέμα (θέμα για μεγάλη συζήτηση) της διάθεσης ενεργών σχολικών χώρων προς φορείς και αθλητικά σωματεία.

Γιατί γίνεται αυτό; Δεν υπάρχει εύκολη απάντηση και δεν υπάρχει εύκολη απάντηση, σε περιπτώσεις,  όταν άτομα που διοικούν, πορεύτηκαν για χρόνια ως μέλη συλλογικοτήτων και κινημάτων.  Γιατί επιλέγουν οι δήμοι, όχι όλοι, να υποβαθμίζουν όργανα λαϊκής συμμετοχής τα οποία θα βοηθούσαν να διαμορφωθούν προτάσεις, οι οποίες τελικά θα βοηθούσαν το έργο της όποιας δημοτικής αρχής; 
Τα ξέρουν όλα οι δημοτικοί άρχοντες; Όχι! Απλώς καταλαμβάνονται από το σύνδρομο της μαύρης αναπαυτικής πολυθρόνας. Ξαφνικά θεωρούν ότι έχουν την πιο σωστή γνώμη για όλα τα θέματα, οπότε δεν είναι και το πιο απαραίτητο πράγμα η γνώμη όσων ασχολούνται με ειδικά θέματα, θέματα εκπαίδευσης.  Ίσως μάλιστα, θεωρούν χαμένο χρόνο να ασχολούνται με διαφορετικές προτάσεις, αφού έχουν προαποφασίσει τι θα κάνουν και πως θα το κάνουν, έχουν …εκλεγεί(!) και αυτό τους φτάνει.

Ακόμα, ίσως θέλουν να έχουν  τον απόλυτο έλεγχο των οργάνων(η ΔΕΠ δεν διορίζεται από το δημοτικό συμβούλιο). Αντίστοιχο κλασικό παράδειγμα, το οποίο σχολιάζεται  στην εκπαιδευτική κοινότητα, είναι η τακτική που ακολουθούν οι δημοτικές αρχές στη συγκρότηση των σχολικών επιτροπών. Ενώ ο νόμος λέει ότι ορίζονται ως μέλη τουλάχιστον 2 από τους 5 αρχαιότερους διευθυντές σχολικών μονάδων, οι διοικήσεις μένουν πιστά στο  αριθμό 2 και συμπληρώνουν τη σύνθεση με λαϊκά μέλη.  Σίγουρα τέτοιες τακτικές δεν είναι "διεύρυνση της δημοκρατίας", ανασφάλεια είναι ή καλύτερα, έλλειψη δύναμης και γενναιοδωρίας να αναγνωριστεί ότι υπάρχουν και άλλες απόψεις, μερικές φορές, ίσως καλύτερες από τις απόψεις της εξουσίας.  ΄

Αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής (μη ουσιαστικής λειτουργίας της ΔΕΠ) είναι η ερμαφρόδιτη εκπαιδευτική πολιτική και η διαφορετική αντιμετώπιση ίδιων θεμάτων ακόμα και από τις σχολικές επιτροπές του ίδιου δήμου, αλλά και οι νέες σχέσεις που δημιουργούνται. Σχέσεις που οικοδομούνται από κανόνες για μικρά έως και μεγάλα θέματα, από την παρέμβαση για μια μικρή επισκευή  έως την απόφαση για μια μεγάλη αλλαγή, καθοριστική για τη λειτουργία μιας σχολικής μονάδας.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο λειτουργίας, η όποια ευθύνη για θέματα που βγαίνουν στην επιφάνεια, όπως για την κατανομή των χρημάτων σε σχολικές μονάδες ή ΣΕ ή για έργα στις σχολικές μονάδες, βαρύνουν πρωτίστως τους δημοτικούς άρχοντες για τις επιλογές τους. Ευθύνη βέβαια, σε μικρότερο βαθμό,  έχουν και τα μέλη των επιτροπών που αποδέχονται λειτουργία με τέτοιους όρους.

Κλείνοντας, βασική προϋπόθεση για να ξεπεραστούν τέτοια προβλήματα είναι μια νέα αντίληψη αντιμετώπισης των εκπαιδευτικών θεμάτων, η οποία μπορεί να έχει ως βάση, σε πολλές περιπτώσεις, ...θερμές προεκλογικές διακηρύξεις. 

Πυρήνας αυτής της νέας αντίληψης θα πρέπει να είναι η αναβάθμιση και η ενίσχυση του ρόλου της ΔΕΠ και ανάδειξης της ως φορέα σχεδιασμού της εκπαιδευτικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο, αλλά και ως οργάνου λαϊκής συμμετοχής. Μια τέτοια αντίληψη είναι μονόδρομος για κάθε εξουσία που σέβεται το ρόλο της και θέλει να αφήσει ένα διαφορετικό στίγμα στο πέρασμα της από θέσεις ευθύνης.  
Σε κάθε περίπτωση πάντως, μια επιτροπή χωρίς ρόλο, μια κολοβή επιτροπή δεν έχει λόγο ύπαρξης, και είναι καλύτερο  να καταργηθεί!