του Γρ. Καλφέλη*
Η κυβέρνηση Παπαδήμου πήρε, ευτυχώς, ψήφο εμπιστοσύνης και θα πρέπει να τη στηρίξουμε όλοι, αν υπάρχει ακόμη μέσα μας ένα στοιχειώδες απόθεμα, όχι υπερηφάνειας, αλλά εθνικής αυτοσυντήρησης (επειδή και αυτό το μέγεθος είναι υπό αμφισβήτηση στην Ελλάδα του 2011). Όμως, από την άλλη πλευρά δεν θα πρέπει να υπερβάλλουμε αφελώς και να πιστεύουμε, ότι η αυτή η έκτακτη κυβέρνηση μπορεί να «ζήσει» πολύ ή να εξαντλήσει την τετραετία.Κυρίως, γιατί δεν υπάρχει μια προγραμματική συμφωνία ανάμεσα στα κόμματα που τη στηρίζουν (και αυτό χάρη στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ο οποίος μας θυμίζει συνεχώς ότι είναι απαραίτητο να γίνουν γρήγορα εκλογές για να εκπληρώσει τη δικιά του ακατανόητη φιλοδοξία, δηλαδή να γίνει και αυτός πρωθυπουργός).
Και δεν ξέρω, αν πρέπει να θυμηθώ εδώ τον Όσκαρ Ουάιλντ , που έλεγε ότι «η φιλοδοξία είναι το τελευταίο καταφύγιο της αποτυχίας».
Όμως, αυτή η βραχύβια κυβέρνηση έχει να επιτελέσει ένα εθνικό άθλο: να κρατήσει την Ελλάδα «εν ζωή» και να αποφύγει τη στάση πληρωμών, πράγμα που δεν είναι καθόλου εύκολο, αν λάβει κανείς υπόψη του, ότι οι αντίστοιχες κυβερνήσεις συνεργασίας στην Αργεντινή του 2001 δεν μπόρεσαν να αποφύγουν τη χρεοκοπία αυτής της μεγάλης χώρας.
Ωστόσο πάνω από όλα το γεγονός, ότι ο απλός κόσμος «νομιμοποιεί» αυτή την κυβέρνηση με ένα απίθανο δημοσκοπικό ποσοστό, δεν οφείλεται μόνο στη σοβαρότητα του σημερινού πρωθυπουργού.
Οφείλεται, επίσης, και στη βαθιά περιφρόνηση που δείχνει η κοινωνία απέναντι στους «λερωμένους» επαγγελματίες της πολιτικής, που ασέλγησαν πάνω στη δημοκρατία (με παράνομο πλουτισμό ή οτιδήποτε άλλο, και ίσως αυτό εν μέρει να εξηγεί το γιατί δεν δημοσιοποιείται η λίστα με τους φοροφυγάδες της Ελβετίας).
Όμως αυτή η περίοδος – με μια κυβέρνηση σωτηρίας- είναι κατεξοχήν ευνοική για να γίνει ένας απολογισμός και να αξιολογηθούν οι βασικοί (και ίσως ολέθριοι πρωταγωνιστές) της τελευταίας κρίσιμης διετίας.
Ο αποχωρών πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανέλαβε την πρωθυπουργία την πιο καυτή μεταπολεμική περίοδο, αλλά σίγουρα φεύγει με ένα βαρύ και ασήκωτο « στίγμα» πάνω του, που θα στοιχειώνει και τον ευρύτερο κεντροαριστερό χώρο.
Δηλαδή, δεν μπόρεσε – ή δεν θέλησε- να κατανείμει δίκαια το κόστος των θυσιών για την αποφυγή της χρεοκοπίας. Κτύπησε τους πιο αδύνατους με τη θατσερική λογική του « flat tax», με άλλα λόγια επιβάλλω τον ίδιο φόρο και στον εκατομμυριούχο και στο φτωχό.
Και όταν η λιτότητα υπερβαίνει κάθε μέτρο, τότε το σύστημα καταρρέει, γιατί κανείς δεν το αντέχει (Economist, Destructive creation, 12/11/2011).
Θα μπορούσε, έτσι, να εκπέμψει τέτοιους συμβολισμούς υπέρ των αδυνάτων και να μη επιβάλλει το ολέθριο χαράτσι της ΔΕΗ σε αυτούς που έχουν σπίτια κάτω από 80 τετραγωνικά. Όμως δεν το έκανε και δεν πιστεύω ότι μπορεί να προσφέρει τίποτε άλλο.
Μένει ο ιστορικός προβληματισμός για το μέλλον. Το τι εκφράζει, δηλαδή, σήμερα ο ευρύτερος χώρος της λεγόμενης κεντροαριστεράς.
Από την άλλη μεριά ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης θύμιζε έντονα επί δύο χρόνια την μοιραία μορφή του Αλκιβιάδη, που περιγράφει καταπληκτικά η Ζακλίν ντε Ρομιγύ.
Έβαλε το προσωπικό του συμφέρον πάνω από όλα και αρνήθηκε οποιαδήποτε στήριξη στην κυβέρνηση, απέναντι στην αρπακτική ευρωπαική ελιτ (έστω και αν είχε δίκαιο σε κάποια σημεία της πολιτικής του).
Έτσι συνέβαλε αδικαιολόγητα σε ένα εθνικό αδιέξοδο και δεν πιστεύω ότι μπορεί πλέον να νομιμοποιηθεί ιστορικά ως μια φερέγγυα εναλλακτική λύση.
Και βεβαίως αυτός ο απολογισμός συμπληρώνεται, αν λάβουμε υπόψη μας και τη διεφθαρμένη συμπεριφορά τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας, την ώρα που το κράτος μας κατέρρεε.
Με άλλα λόγια πολλοί -και με παράνομους τρόπους- συνέχιζαν να βγάζουν τα λεφτά τους στους φρικτούς φορολογικούς παραδείσους της Κύπρου, της Μάλτας και της Ελβετίας (Mark Roche, «Καπιταλισμός εκτός νόμου»).
Ποιο είναι το συμπέρασμα; Ας αφήσουμε αυτή την κυβέρνηση ήσυχη και απερίσπαστη για να μας σώσει από τη στάση πληρωμών!
Και ας μάθουμε, επιτέλους, να ζούμε με ένα διαφορετικό τρόπο! Με κανόνες και όχι μέσα στην ανομία!
* Ο κ. Γρ. Καλφέλης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ kalfelis@law.auth.gr
