Μεγαλώνει σε έκταση
- Εγκαταλείπεται η βραβευμένη πρόταση του 2012
Διπλάσια θα είναι η έκταση του νέου Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων στο λιμάνι του Πειραιά μετά την έγκριση της νέας μουσειογραφικής προμελέτης και του κτιριολογικού προγράμματος από το υπουργείο Πολιτισμού. Το έργο με προϋπολογισμό 76 εκατομμυρίων ευρώ θα ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης με ορίζοντα ολοκλήρωσης τα τέλη του 2025 και θα στεγάσει τα χιλιάδες εκθέματα της ενάλιας αρχαιολογίας, δημιουργώντας έναν μείζονα πολιτιστικό πόλο έλξης στον χώρο του ΟΛΠ.
Ο διαγωνισμός, με επικεφαλής της κριτικής επιτροπής τον αείμνηστο αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δημήτρη Φατούρο, είχε συγκεντρώσει 89 συμμετοχές.
Την προμελέτη του Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων χρηματοδότησε το Ιδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη για λογαριασμό του υπουργείου Πολιτισμού και ανέλαβε ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τσολάκης με την ομάδα του. Το Συμβούλιο Μουσείων, στο οποίο προΐσταται ο γ.γ. Πολιτισμού Γιώργος Διδασκάλου, ενέκρινε την προμελέτη που μεγαλώνει την έκταση των εκθεσιακών χώρων σε 26.000 τ.μ. σε πρόσφατη συνεδρίασή του. Πηγές του ΥΠΠΟΑ σημείωναν στην «Κ» ότι για την ένταξη του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης έπρεπε οι διαδικασίες να προχωρήσουν γρήγορα και γι’ αυτό ήταν αναγκαία η εκπόνηση της προμελέτης με τις νέες προϋποθέσεις και προδιαγραφές που έθεσε το υπουργείο.Η αρχιτεκτονική πρόταση που βραβεύθηκε το 2012 έμεινε στο «ράφι» για λόγους που δεν είναι πλήρως αιτιολογημένοι.
Ωστόσο, οι νέες μελέτες απέχουν πολύ από το σκεπτικό και τη μορφή της αρχιτεκτονικής πρότασης που πήρε το Α΄ βραβείο στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που διοργάνωσε ο ΟΛΠ το 2012.
Ο διαγωνισμός, με επικεφαλής της κριτικής επιτροπής τον αείμνηστο αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκό Δημήτρη Φατούρο, είχε συγκεντρώσει συμμετοχές από 89 γραφεία απ’ όλο τον κόσμο. «Δεν καταλαβαίνουμε γιατί απαξιώνονται και ακυρώνονται τα αποτελέσματα ενός διεθνούς διαγωνισμού με αυτόν τον τρόπο», μας λέει η αρχιτέκτονας Θάλεια Βέττα, η οποία ήταν μέλος της ομάδας που κέρδισε το Α΄ βραβείο (μαζί με τους Βαγγέλη Αντωνόπουλο, Γιώργο Γαβαλά, Μαρία Ρήγα, Αναστασία Σταμούλη, Μαρία Πυλαρινού).
Η κ. Βέττα προσθέτει ότι η αρχιτεκτονική ομάδα παρουσίασε την προμελέτη του μουσείου στο Συμβούλιο Μουσείων του ΥΠΠΟΑ τον Δεκέμβριο του 2013, η οποία εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2014. Μέχρι το 2015 και την παραχώρηση του λιμανιού στη διαχείριση της κινεζικής Cosco, οι δύο πλευρές (μελετητές και ΟΛΠ) είχαν στενή συνεργασία και ήταν στη φάση υπογραφής των συμβάσεων για την εκπόνηση των μελετών εφαρμογής. «Για εμάς υπάρχει ζήτημα ηθικής τάξεως», συμπληρώνει, καθώς το ΥΠΠΟΑ ή άλλος φορέας δεν είναι θεσμικά υποχρεωμένος να εφαρμόσει το αποτέλεσμα ενός διαγωνισμού. Την πάγια θέση του ΣΑΔΑΣ για την εφαρμογή των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών μάς μετέφερε ο πρόεδρος του συλλόγου, Δημήτρης Ξυνομηλάκης.
Για την ιστορία, η δημιουργία Μουσείου Εναλίων Αρχαιοτήτων είχε ανακοινωθεί το 2010 στο πλαίσιο του προγράμματος «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά», που είχε παρουσιαστεί τότε από τον ΟΛΠ και το υπουργείο Πολιτισμού. Το μουσείο επρόκειτο να στεγάσει περίπου 2.000 ενάλιες αρχαιότητες που εντοπίστηκαν στον βυθό των ελληνικών θαλασσών και παραμένουν σε αποθήκες.
Το πολυδιαφημισμένο αποτέλεσμα του διαγωνισμού του 2012 «πάγωσε» με την ανάληψη της διαχείρισης του λιμένα από την Cosco.
Το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο τον Ιούλιο του 2019 με την αποδοχή από την Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ) των όρων του ΥΠΠΟΑ για τη μετατροπή του Silo σε μουσείο.πηγή
Η ανακοίνωση του Διοικητικού Συμβουλίου ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ
Θέμα: Μετατροπή του εμβληματικού SILO στον Πειραιά σε Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων: Αξιότιμη κυρία Υπουργέ, Αξιότιμε κύριε Γενικέ Γραμματέα,Έκπληξη και μεγάλο προβληματισμό προκαλεί η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού (ΥΠΠΟΑ), για την έγκριση της Νέας Αρχιτεκτονικής και Μουσειολογικής Μελέτης αναφορικά με τη μετατροπή του εμβληματικού SILO στον Πειραιά σε Μουσείο Ενάλιων Αρχαιοτήτων.
Θυμίζουμε:
- Το 2012 ανακοινώνεται, με πολύ θετικές αντιδράσεις, η προκήρυξη Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού με το ίδιο θέμα από τον ΟΛΠ και το ΥΠΠΟΑ, σύμφωνα με την περί αρχιτεκτονικών διαγωνισμών θεσμοθετημένη διαδικασία.
- Η προκήρυξη είναι πληρέστατη και το κτηριολογικό και το μουσειολογικό πρόγραμμα σαφέστατα διατυπωμένο με την έγκριση φυσικά του ΥΠΠΟΑ.
- Στην κριτική επιτροπή συμμετέχει εκπρόσωπος του ΥΠΠΟΑ.
- Εκδηλώνεται μεγάλο διεθνές ενδιαφέρον για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό.
- Στον διαγωνισμό συμμετέχουν 95 γραφεία πολλά από τα οποία είναι από το εξωτερικό.
- Ακολουθείται κατά γενική ομολογία μία άψογη και τεκμηριωμένη διαδικασία κρίσης και απονομή των προβλεπόμενων βραβείων.
- Το αποτέλεσμα κρίνεται επιτυχές και σύμφωνα με δημοσιεύματα συμβάλλει στη βελτίωση της εικόνας της σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Δημιουργίας στην πατρίδα μας.
Έκτοτε, όλη η αρχιτεκτονική κοινότητα και ο κόσμος της πολιτιστικής δημιουργίας περίμενε την υλοποίηση αυτού του έργου που καθυστερούσε όμως με την αιτιολογία της αδυναμίας χρηματοδότησης.
Σήμερα, προφανώς με τη συνδρομή του ιδρύματος «Λασκαρίδη» αίρονται τα προβλήματα χρηματοδότησης της προμελέτης, ώστε το έργο να χρηματοδοτηθεί από το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα. Με το πνεύμα αυτό είναι αποδεκτή ή όποια συνδρομή των δωρητών και τους αναγνωρίζεται.
Δεν μπορεί όμως να γίνει αποδεκτό το γεγονός της παράκαμψης και αγνόησης ενός «Διεθνούς Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού», δηλαδή μιας καθ’ ομολογία πολιτιστικής διαδικασίας, με την επιλογή μιας άλλης μη αξιολογημένης και αμφισβητούμενης πρότασης, με τη δικαιολογία της κάλυψης του κόστους της προμελέτης.
Δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή μια πρόταση καταδικασμένη στην αμφισβήτηση και ανεπάρκεια, επειδή έχει αποφύγει την βάσανο της επιστημονικής και συγκριτικής κρίσης, με τη δικαιολογία ότι «η σημερινή νομοθεσία, όπως τροποποιήθηκε το 2021, δεν απαιτεί διαγωνισμό» και τελικά την κατασκευή ενός δοτού Μουσείου ταυτισμένου με την αποφυγή της αξιολόγησης.
Δεν μπορεί να είναι αποδεκτή μια διαδικασία που εκθέτει την Ελλάδα, που τόλμησε σε περίοδο κρίσης να προκηρύξει έναν Διεθνή Διαγωνισμό, υποσχόμενη σοβαρότητα και αξιοκρατικές διαδικασίες, και αποδεικνύεται ανίκανη σήμερα να τα υποστηρίξει.
Δεν μπορεί ένας κρατικός φορέας, να ψεύδεται και να προσβάλει μια τάξη επιστημόνων, που αφιέρωσαν χρόνο, κόπο και χρήμα για να συμμετάσχουν σε μία διαδικασία, πιστεύοντας στο απόλυτα θεμιτό όραμά τους.
Δεν είναι αντίστοιχα δεοντολογικά αποδεκτό συνάδελφοι αρχιτέκτονες, να αποδέχονται την ανάληψη ενός μελετητικού αντικειμένου, παρακάμπτοντας συναδέλφους που έτυχαν της διάκρισης, λειτουργώντας κανιβαλικά ως διεκπεραιωτές εμπορικών πράξεων.
Κατόπιν αυτών, το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων ζητά από την Υπουργό Πολιτισμού & Αθλητισμού, για λόγους ηθικούς και δεοντολογικούς:
- Να ανακαλέσει τη συγκεκριμένη απόφαση και να προχωρήσει στην υλοποίηση της πρότασης που έχει επιλεγεί με τη θεσμική διαδικασία του Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού.
- Να ζητήσει από τους δωρητές τη συνδρομή τους για αυτό το έργο με τις όποιες αναπροσαρμογές της μελέτης πιθανόν να είναι σήμερα απαιτητές.
- Οι νέοι μελετητές να παραιτηθούν της ανάθεσης συμβάλλοντας στο επαγγελματικό ήθος.
Με εκτίμηση,Για το Διοικητικό Συμβούλιο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ
Ο Πρόεδρος Δημήτρης Ξυνομηλάκης
