του Ζαχαρία Ζούπη, Πολιτικού Αναλυτή
Το τελευταίο διάστημα προβάλλεται η εξής «πρωτότυπη» προσέγγιση:
Πέρυσι η κυρίαρχη άποψη ήταν πως αντιμετωπίζουμε ένα πρόβλημα δημοσιονομικού εκτροχιασμού και εκτίναξης των ελλειμμάτων με τα οποία, επειδή με τις δικές του δυνάμεις το πολιτικό μας σύστημα δε θα μπορούσε να συμμαζέψει, κάλεσε την εξωτερική βοήθεια και έτσι προέκυψε το Μνημόνιο. Έπειτα ,σιγά-σιγά ,ήρθε στην επιφάνεια η λογικότερη άποψη πως το αληθινό πρόβλημα είναι το χρέος ,που μεγαλώνει όσο κόβουμε ελλείμματα και βαθαίνουμε την ύφεση.
Ανοησίες. Ο συλλογισμός «μπάζει» από παντού και πριν απ’όλα αγνοεί ορισμένες απλές αλήθειες:
· Τα ελλείμματα τροφοδοτούν το συνολικό χρέος ,το διογκώνουν. Η Ελλάδα είχε φτάσει στο σημείο να πρέπει να δανείζεται 40-50 δις ευρώ ετησίως για να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται. Επομένως δεν είναι άλλο τα ελλείμματα και άλλο το χρέος. Συνδέονται ,αλλητροφοδοτούνται.
· Οι εκρηκτικές διαστάσεις του χρέους είχαν αρχίσει να φαίνονται από τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Τότε ,κάπου στο 1993 ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε αναφερθεί με δραματικούς τόνους σε αυτό και το είχε χαρακτηρίσει θηλιά για την Ελλάδα. Έκτοτε το μόνο που έγινε ήταν έναcontrol παιχνίδι που εμπόδιζε τη χώρα να φτάσει στο χείλος της καταστροφής, μέχρι που ήρθε η «αρμάδα του Καραμανλή» οπότε του έδωσε και κατάλαβε. Ποτέ όμως δεν υπήρξε μια ολοκληρωμένη πολιτική αντιμετώπισης των ελλειμμάτων ,άρα και του χρέους. Το που οδηγούμαστε επομένως με το χρέος ήταν γνωστό περίπου μια 20ετία πριν ,όταν ξεπερνούσε πια το 100% του Α.Ε.Π .
· Η Ελλάδα πάσχει βαθιά από αδιαφάνεια ,γενικευμένη διαφθορά , αναξιοκρατία ,γενικευμένη φοροδιαφυγή ,έλλειψη «κανόνων του παιχνιδιού» ,αδικία. Για παράδειγμα θα είχε αξία να πληροφορηθούμε πως διορίστηκαν οι 750.000 –σύμφωνα με την πρόσφατη απογραφή- μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι (χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι εργαζόμενοι στις ΔΕΚΟ). Πόσο πληρώσαμε την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ όλα τα χρόνια που ο ένας Υπουργός μετά τον άλλο εφάρμοζαν «προγράμματα εξυγίανσης». Πόσο πάνω από τον Προϋπολογισμό πληρώσαμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Πόσο έχουμε πληρώσει τον ΟΣΕ ,τον ΗΣΑΠ και άλλους Οργανισμούς την τελευταία 20ετία. Γιατί η αναλογία του μέσου μισθού ενός εργαζομένου στον ιδιωτικό ,στον Δημόσιο Τομέα και σε μια ΔΕΚΟ ανεβαίνει την κλίμακα 1:2:3. Πόσο τα έχουμε πληρώσει όλα αυτά. Τι ελλείμματα δημιούργησαν. Πόσο φόρτωσαν το συνολικό χρέος.
· Πέρυσι όταν συμφωνούσαμε ως χώρα με το Μνημόνιο ουσιαστικά υπήρχε ένα και μόνο ερώτημα που έπρεπε να απαντηθεί:
Άμεση χρεοκοπία της χώρας ή όχι; Αδυναμία πληρωμής των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων από την επομένη (έτσι κι αλλιώς άλλοι δεν πληρώνονται) ή όχι; Συμφωνώ ότι δεν υπάρχουν μονόδρομοι στην πολιτική. Υπάρχουν όμως διλήμματα και παίρνεις θέση. Υπάρχει κανείς άραγε που πιστεύει στα σοβαρά ,ότι μπορούσε πέρυσι εκείνη τη στιγμή μια Κυβέρνηση αντί να κοιτάει που θα βρει χρήματα και με τις αγορές να μην δανείζουν, να διαπραγματεύεται το συνολικό χρέος; Πιστεύει κανείς στα σοβαρά ότι στον ένα χρόνο που μεσολάβησε θα μπορούσε να προσδώσει κανείς αναπτυξιακή ορμή σε μια παραπαίουσα οικονομία;
Ασφαλώς ,τώρα έχουμε φτάσει σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο σημείο και αν κάτι κυριαρχεί είναι η απαισιοδοξία ,η αίσθηση ότι βρισκόμαστε μέσα σε ένα τούνελ που δύσκολα βλέπεις φως. Το χρέος φαντάζει βουνό ,τα ελλείμματα δύσκολα συμπιέζονται,η φοροδιαφυγή και η διαφθορά συνεχίζουν να είναι τα εθνικά σπορ. Η Κυβέρνηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών.
· Δεν έχει πείσει ότι δε γνώριζε έστω σε μεγάλο βαθμό την οικονομική κατάσταση που θα αντιμετώπιζε. Το «λεφτά υπάρχουν» ανεξαρτήτως νοήματος που του δινόταν ,έχει ανεκδοτοποιηθεί.
· Ελέγχεται για το διάστημα Νοεμβρίου-Φεβρουαρίου ,όπου αντί να κηρύξει εθνική συστράτευση, έδειξε να ταλαντεύεται. Φαντάζουν αστείες οι αντιπαραθέσεις στελεχών για τη μισθολογική πολιτική ,αν σκεφτεί κανείς το τι επακολούθησε.
· Εμφανίζεται να μην έχει διατυπώσει μια ολοκληρωμένη άποψη για το σύνολο των αιτιών που μας οδήγησαν σε αυτό το σημείο, με αποτέλεσμα να κυριαρχεί θολή εικόνα και να επικρατούν οι πιο λαϊκίστικες και ακραίες από τα αριστερά και από τα δεξιά προσεγγίσεις.
· Άφησε να δημιουργηθεί η εικόνα ότι πρόκειται για μια προσπάθεια, 1-2 ετών.
· Εμφανίζεται να μην υιοθετεί «οδικό χάρτη» εξόδου από την κρίση και παρά την θύελλα μεταρρυθμίσεων που προώθησε παρουσιάζεται ως αδύναμη.
Και αν αυτές είναι οι «εσωτερικές δυσκολίες» ,πολλά είναι και τα σύννεφα που συγκεντρώνονται από το «εξωτερικό». Η Γερμανία ,οι δανειστές μας και οι αγορές δεν παίζουν. Ξεχνάμε βλέπετε συχνά, ότι ήδη χρωστάμε κοντά στα 350 δις και ότι το χρέος αυξάνεται. Σε αυτές τις συνθήκες ένα είναι μόνο το ατού της Ελλάδας για επαναδιαπραγμάτευση του χρέους: Η «μειοδοτική» , «ξενόδουλη» , «κατοχική» ,κατά πολλούς επαναστάτες ,πολιτική του Γ.Παπανδρέου. Η αποφασιστικότητα που έδειξε αυτός και μια χούφτα Υπουργοί στην προώθηση σκληρών μεν πλην αναγκαίων μέτρων. Η εικόνα ότι η Ελλάδα διαθέτει –με όλες τις αδυναμίες- μια αποφασισμένη να πετύχει Κυβέρνηση. Αυτό είναι το μόνο ατού ,όχι για να ξεμπερδέψουμε. Αλλά για να πάρουμε μια βαθιά ανάσα και να συνεχίσουμε. Για χρόνια……Αφήνοντας πίσω πολλά….Το μέλλον δε θα μοιάζει μάλλον και πολύ με το παρελθόν της χώρας. zzoupis@ath.forthnet.gr
