Πέρα απ' τα Ανω Λιόσια, όταν τελειώνει η γραναζωτή άσφαλτος και μπαίνεις στο χωματόδρομο, δεξιά απ' τη σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών - Κορίνθου, βρίσκεται η εστία σκουπιδιών του Δήμου Αθηναίων», μας πληροφορεί ο Βασίλης Βασιλικός το 1965, στο διήγημά του «Σωματείον Ρακοσυλλεκτών ''Ο ΚΛΕΑΝΘΗΣ''», έκδοση υπό τον γενικό τίτλο «Εκτός των Τειχών».
Πέρασε πάνω από μισός αιώνας από τη μαρτυρία αυτή, και ο σκουπιδότοπος της Αθήνας και άλλων δήμων γιγαντώθηκε σε «μνημείο περιβαλλοντικού χάους, αρρώστιας και ανθρώπινου πόνου για τις επόμενες τρεις γενιές», όπως αναγνωρίστηκε σε όλα τα επίπεδα, αν και υποκριτικά στα υψηλότερα, το συνεχιζόμενο και όλο επιδεινούμενο υγειονομικό και περιβαλλοντικό έγκλημα της χωματερής Ανω Λιοσίων, χωματερής Φυλής από το 2004.
Η έναρξη λειτουργίας της χωματερής του δήμου Αθήνας στα Ανω Λιόσια (θέση «Σκαλιστήρι») χάνεται πολύ πριν το 1965, την ίδια περίοδο με τις χωματερές στο Σχιστό του Περάματος και στους πρόποδες του Υμηττού στη Βάρη. Αν δεν συνυπολογίσουμε τις τοπικές μικρο-χωματερές, τα μισά περίπου των σκουπιδιών της Αττικής πήγαιναν στα Λιόσια και τα υπόλοιπα στο Σχιστό και στη Βάρη.
Ηδη, όμως, από τις αρχές της 10ετίας του '70 τα πράγματα άρχισαν να «ζορίζουν».
Το 1976 γίνεται με πρωτοβουλία του ΤΕΕ μια πρώτη προσπάθεια για τη διαμόρφωση ενός στοιχειώδους σχεδιασμού διαχείρισης των απορριμμάτων, ο οποίος συζητήθηκε σε ημερίδα του ΤΕΕ τον Νοέμβρη του 1977, χωρίς, όμως, κάποια συνέχεια.
Τον Γενάρη του 1977 κλείνει η κορεσμένη και επικίνδυνη λόγω απότομων πρανών χωματερή της Βάρης, ύστερα από έντονες και μαχητικές κινητοποιήσεις των κατοίκων του Κορωπίου κυρίως. Τα 3/5 των απορριμμάτων της κατευθύνονται στη χωματερή (επίσημη ονομασία Χώρος Διάθεσης Απορριμμάτων - ΧΔΑ) Ανω Λιοσίων και τα υπόλοιπα στο Σχιστό Περάματος.
Νέα επιβάρυνση δέχεται το 1978 η χωματερή Ανω Λιοσίων, καθώς για λόγους ελάφρυνσης της οδηγούμενης σε υπερκορεσμό χωματερής Σχιστού αποφασίστηκε η διοχέτευση των ιδιωτικών αποβλήτων στα Λιόσια.
Το 1979 εκπονείται με ανάθεση από το υπ. Εσωτερικών μελέτη για τον «Εντοπισμό νέων χώρων υγειονομικής ταφής απορριμμάτων» χωρίς περαιτέρω συνέχεια.
Στο τέλος του 1982 τίθεται επιτακτικά από το δήμο Ανω Λιοσίων η απαίτηση για την απομάκρυνση της χωματερής, που έγινε δεκτό από τη Διοίκηση του ΕΣΔΚΝΑ.
Το 1983 σε συνέχεια Επερώτησης του ΚΚΕ στη Βουλή και αποφάσεων των Διοικήσεων του ΕΔΣΝΑ και του δήμου Ανω Λιοσίων συγκροτείται μεικτή Επιτροπή από εκπροσώπους του ΥΠΕΧΩΔΕ, του υπ. Εσωτερικών, του ΕΣΔΚΝΑ, του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αττικής, του δήμου Αθηναίων και του δήμου Πειραιά για τον εντοπισμό νέων ΧΔΑ.
Το 1984 παραδίδεται το έργο της Επιτροπής, με βάση το οποίο, και σε συνέχεια τριήμερου πανελλαδικού Συνεδρίου για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων με έμφαση στην Αττική, διαμορφώνεται το πρώτο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα του ΕΣΝΑ με βασικούς άξονες:
-- Το κλείσιμο των χωματερών Α. Λιοσίων και Σχιστού και τη δημιουργία τριών σύγχρονων ΧΥΤΑ περιφερειακά του Λεκανοπεδίου, μεταξύ υποψήφιων χώρων που είχαν εντοπιστεί.
-- Τη δημιουργία δικτύου 5 κεντρικών ΣΜΑ (Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων)
Από το 1984 μέχρι το 1991 οι όποιες προσπάθειες για την υλοποίηση του πιο πάνω προγράμματος σταμάτησαν μπροστά στη σκόπιμη κυβερνητική απραξία, με μοναδικό έργο την κατασκευή από τον ΕΣΔΚΝΑ του ΣΜΑ Σχιστού και την έναρξη λειτουργίας του.
Το 1987 η πολιτεία επίσημα δεσμεύτηκε για τη «σταδιακή ελάφρυνση» έως την πλήρη «απομάκρυνση» της «Χωματερής Ανω Λιοσίων», μέσω της έγκρισης του ΓΠΣ του δήμου Ανω Λιοσίων (ΦΕΚ 829 Δ/1987).
-- Το 1991 έκλεισε λόγω επικίνδυνου υπερκορεσμού και o ΧΔΑ Σχιστού με όλα πλέον τα σκουπίδια της Αττικής να οδηγούνται στα Α. Λιόσια. Ηταν η χρονιά που αποφασίστηκε με διαδημοτική συνεννόηση η καταβολή των χρηματικών «αντισταθμιστικών τελών» στους οχλούμενους δήμους, κύρια στο δήμο Ανω Λιοσίων.
Αποφράδα χρονιά...
Αποφράδα χρονιά αποδείχτηκε το 1994, τον Δεκέμβρη του οποίου το ΔΣ Α. Λιοσίων αποφάσισε να δεχτεί (ι) την επέκταση του χώρου απόρριψης σκουπιδιών σε συνέχεια του ΧΔΑ με τη δημιουργία της 1ης Φάσης (ΧΥΤΑ Ι) του 1ου ΧΥΤΑ Δυτ. Αττικής και (ιι) την κατασκευή του ΕΜΑΚ ετήσιας δυναμικότητας 300.000 τον. Από εκεί και πέρα οι όποιες ενστάσεις των διοικήσεων του δήμου Ανω Λιοσίων είχαν να κάνουν μόνο με το παζάρι για το ύψος των αντισταθμιστικών που θα εισέπραττε και θα διαχειριζόταν η εκάστοτε Διοίκηση.
Ετσι:
-- Το 2003, και ενώ η χωρητικότητα και του ΧΥΤΑ ΙΙ έπνεε τα λοίσθια, με την περιβόητη «Τροπολογία [Βάσως] Παπανδρέου» (μετέπειτα άρ. 33, ν.3164/2003) εγκρίθηκε η «καταλληλότητα» δύο θέσεων για τη δημιουργία σε μία από αυτές μιας από τις τρεις ΟΕΔΑ (Ολοκληρωμένη Εγκατάσταση Διαχείρισης Αποβλήτων), που προέβλεπε ο ΠΕΣΔΑ Αττικής - 2003. Μία από τις θέσεις αυτές ήταν και τα 1.000 στρέμματα στη θέση «Σκαλιστήρι», όπου ο σημερινός ΧΥΤΑ Φυλής σε συνέχεια και επέκταση της ΠΕΔΑ Ανω Λιοσίων. Σε χρόνο dt, μέσω μιας διατεταγμένης ΜΠΕ και στη συνέχεια μιας πραξικοπηματικής όμοιας ΑΕΠΟ, ανατράπηκαν όλα σχεδόν τα κριτήρια του πρόσφατου τότε ΠΕΣΔΑ - 2003 και η μεν «καταλληλότητα» προβιβάστηκε σε «έγκριση χωροθέτησης» του «2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής», η δε «περιφερειακή» κατανομή των αποβλήτων παρέμεινε στα χαρτιά, με όλα τα σκουπίδια της Αττικής να εξακολουθούν να συσσωρεύονται γύρω από το λόφο «Σκαλιστήρι» απειλώντας τον πλέον με πλήρη εξαφάνιση!
-- Προκειμένου να φτάσουν σε αυτό το περιβαλλοντικό και υγειονομικό έγκλημα οι κυβερνήσεις ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ και οι αντίστοιχες διοικήσεις τους στον ΕΔΣΝΑ προχώρησαν σε ένα «μπαράζ» αλλεπάλληλων «ανανεώσεων» και «τροποποιήσεων» της κατάπτυστης ΑΕΠΟ του 2003, για να φτάσουμε σήμερα στο τερατούργημα της ΜΠΕ για την ΟΕΔΑ Δυτ. Αττικής, που η ουσία της είναι ο νέος ΧΥΤΑ Φυλής, ένα δεύτερο, τεράστιο αυτήν τη φορά, όσο και επικίνδυνο πανωσήκωμα, που καλείται να το αντιστηρίξει ένα σινικό, για τα ελληνικά δεδομένα, τείχος μήκους πάνω από 1.500 μ. και ύψος που φτάνει μέχρι και τα 20μ.!
Ιδού εν συντομία οι βασικοί σταθμοί του αντιλαϊκού αυτού «μπαράζ» των αλλεπάλληλων ΑΕΠΟ και Αποφάσεων, με τα σκήπτρα να ανήκουν δικαιωματικά στον ΣΥΡΙΖΑ «διά χειρός» διοίκησης Δούρου σε Περιφέρεια και ΕΔΣΝΑ, που αντιστοιχούν σε επεκτάσεις /πανωσηκώματα του ΧΥΤΑ Φυλής:
ΚΥΑ ΕΠΟ 25.8.2017: «Τροποποίηση της με Α.Π. 135831/03-12-2003 ΚΥΑ Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων του έργου: "Κατασκευή, λειτουργία και αποκατάσταση 2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής στη θέση Σκαλιστήρι, Δήμου Φυλής"».
ΚΥΑ ΕΠΟ 5.6.2018: Ομοίως.
ΚΥΑ ΕΠΟ 13.12.18:«Τροποποίηση της με Α.Π. 135831/3-12-2003 ΚΥΑ Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων του έργου: "Κατασκευή, λειτουργία και αποκατάσταση 2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής στη θέση Σκαλιστήρι, Δήμου Φυλής" (...) όπως αυτή έχει τροποποιηθεί και ισχύει, προκειμένου να αξιοποιηθεί επιπλέον χωρητικότητα αποβλήτων σε κύτταρα της Α΄ φάσης του έργου».
ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΕΝ 30.1.20: «Τροποποίηση της με Α.Π. 135831/3-12-2003 ΚΥΑ Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων του έργου: "Κατασκευή, λειτουργία και αποκατάσταση 2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής στη θέση Σκαλιστήρι, Δήμου Φυλής" (...), προκειμένου να αυξηθεί η χωρητικότητα της Α΄ φάσης του έργου κατά 685.000 m3 περίπου».
ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΕΝ 14.5.2010:«Τροποποίηση της με Α.Π. 135831/3-12-2003 ΚΥΑ Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων του έργου: "Κατασκευή, λειτουργία και αποκατάσταση 2ου ΧΥΤΑ Δυτικής Αττικής στη θέση Σκαλιστήρι, Δήμου Φυλής" (...), για την κατασκευή και λειτουργία έκτακτου κυττάρου χωρητικότητας 700.000 m3 περίπου».
Και φυσικά τη δική της κομβική σημασία έχει η υπ' αρ. 248/1.8.2019 κατάπτυστη Απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του ΕΔΣΝΑ, από κοινού των ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ υπό την προεδρία Δούρου, με την οποία αποφασίστηκε η δημοπράτηση του νέου ΧΥΤΑ Φυλής, που αποτελεί τον πυρήνα της ΜΠΕ που απασχόλησε προχτές το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής. Ριζοσπάστης
