Ημέρα δράσης σε Φυλή - Σχιστό (βίντεο)

 

Οι κινητοποιήσεις που έχουν εξαγγελθεί από σωματεία, φορείς.

Τρίτη 16 Μαρτίου στις 6:00π.μ. και

Τετάρτη 17 Μαρτίου στις 6:00π.μ.

Μεταλλαγές του αστικού χώρου της Αθήνας – Η Δραπετσώνα ως μελέτη περίπτωσης

Posted on 09/05/2016 by Αριστερή Κίνηση Εργαζόμενων Αρχιτεκτόνων - ΑΚΕΑ

Σοφία Τσάδαρη

Η εργασία που παρουσιάζουμε εδώ είναι αρκετά παλιά, καθώς έγινε το εαρινό εξάμηνο του 2008 στο πλαίσιο του μαθήματος «Θέματα Αστικού Σχεδιασμού» του ΔΠΜΣ «Πολεοδομία – Χωροταξία» της αρχιτεκτονικής ΕΜΠ.

 Όμως η ανάπτυξη της περιοχής των Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα είναι ένα θέμα απολύτως επίκαιρο, και το φάσμα των υπαρκτών προτάσεων είναι και σήμερα αυτό που περιγράφεται στην εργασία. Μία λογική είναι η πολεοδόμηση της περιοχής με τα συμβατικά θεσμικά εργαλεία, η οποία αστικοποιεί μεν την περιοχή, δίνει όμως τη δυνατότητα μέσω της εισφοράς σε γη και σε χρήμα για την ανάπτυξη χώρων πράσινου και κοινωφελών δραστηριοτήτων από την πλευρά του Δήμου. 

Μία δεύτερη λογική είναι αυτή της μέγιστης επιχειρηματικής αξιοποίησης με ένα masterplan που αντιμετωπίζει συνολικά τον χώρο. Βλέπουμε ότι η λογική αυτή εισάγεται ήδη από το 2008, όμως σήμερα η μνημονιακή νομοθεσία που έγινε γνωστή με την κωδική ονομασία «fast track» δίνει τη δυνατότητα στους ιδιώτες ιδιοκτήτες της έκτασης να κινήσουν οι ίδιοι τη διαδικασία πολεοδόμησής της και επιπλέον τους εξαιρεί από την υποχρέωση εισφοράς σε γη και σε χρήμα. Τέλος υπάρχει, τότε και τώρα, μια ολόκληρη βεντάλια προτάσεων από τις επιτροπές και τα κινήματα των κατοίκων, με έμφαση στους χώρους πράσινου και τους δημόσιους ελεύθερους χώρους.

Η περιοχή των λιπασμάτων είναι ταυτόχρονα σημαντικό πολεοδομικό φιλέτο αλλά και η φυσική εκτόνωση των γειτονικών περιοχών κατοικίας προς τη θάλασσα. Η εξαίρεση της παραλιακής της ζώνης από την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ ενισχύει και τις δύο πλευρές. Το μέλλον της περιοχής θα καθοριστεί σε τελική ανάλυση από το αποτέλεσμα της σύγκρουσης μεταξύ των κοινωνικών δυνάμεων που βλέπουν τα συμφέροντά τους να περνάνε από την υλοποίηση μίας εκ των παραπάνω επιλογών.

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η πόλη της Αθήνας στην αυγή του 21^ου αιώνα αναπτύσσεται με βάση νέα δεδομένα. Διατηρώντας μια σειρά από ιδιομορφίες σε σχέση με την ιστορική της εξέλιξη επηρεάζεται τόσο από ενδογενείς όσο και από εξωγενεις παράγοντες.

Από τις πρώτες επιλογές της Οθωνικής περιόδου έως την μεταπολεμική αστικοποίηση από τη δεκαετία του ’50 έως τα μέσα της δεκαετίας του ’80 μια σειρά από σημαντικές παράμετροι καθόρισαν τη φυσιογνωμία της πόλης. Η κυριαρχία της ατομικής ιδιοκτησίας ή και μικροϊδιοκτησίας, οι τεράστιες ανάγκες για στέγαση της αστικοποιούμενης Αθήνας του 50’ και του ’60, η ενεργοποίηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας μέσω της «αυθαίρετης δόμησης» και της «αντιπαροχής», η ανάδειξη του κατασκευαστικού κλάδου ως βασικής οικονομικής δραστηριότητας  διαμόρφωσαν το πλαίσιο ανάπτυξης της πόλης. Το «μωσαϊκό αποσπασματικών υποσυνόλων», η στενότητα του δημόσιου χώρου και η ασχεδίαστη επέκταση είναι μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής πόλης και αποτελούν τα χωρικά αποτελέσματα των επιδιώξεων για τη μεγιστοποίηση της γαιοπροσόδου και την αναγωγή της ιδιόκτητης κατοικίας σε ισχυρό κοινωνικό πρότυπο. Παρά τα νέα δεδομένα, που παρακάτω θα θίξουμε, δεν αναιρείται το γεγονός πως σε γενικές γραμμές η Αθήνα φέρει ακόμη τα στοιχεία αυτά της πολεοδομικής ιστορικής της εξέλιξης.

Η ευρύτερη συζήτηση σε θεωρητικό, αλλά και πρακτικό, επίπεδο που διεξάγεται διεθνώς σε συνδυασμό με τα νέα οικονομικά δεδομένα συνθέτουν μια διαφορετική τάση. Η καθιέρωση διατυπώσεων όπως ο «ανταγωνισμός των πόλεων» εμπεδώνει επί της ουσίας τη νεοφιλελεύθερη προσέγγιση που θεωρεί ότι η προσέλκυση και ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων, χώρων και επενδύσεων επισύρει και την ανάπτυξη συνολικά και αποτελεί το στόχο των παρεμβάσεων στην πόλη.