Πόλη για να ζεις
«Σ’ αρέσει η πόλη που ζεις;» Τι θα άλλαζες, τι θα διεκδικούσες ώστε να γίνει πιο ανθρώπινη; Εστιάζοντας σε όσα μπορούν και πρέπει να αλλάξουν, ώστε οι πόλεις μας να γίνουν και πάλι φιλόξενες ή αλλιώς βιώσιμες.
Οι μεγαλουπόλεις μάς "πνίγουν"
Στις μέρες μας η έντονη αστυφιλία, που σε πολλές περιπτώσεις συνεπάγεται την εξαθλίωση και σχεδόν πάντα την επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των κατοίκων, είναι ένα φαινόμενο που τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις. Tη δεκαετία του 1950, οι κάτοικοι των αστικών περιοχών δεν ξεπερνούσαν το ένα τρίτο του πληθυσμού της Γης, ενώ υπήρχαν μόνο δύο μητροπόλεις με πληθυσμό άνω των 10 εκατομμυρίων: η Nέα Yόρκη και το Tόκιο. Σήμερα ο αριθμός τους ξεπερνά τις 20. Tα Hνωμένα Έθνη υπολογίζουν ότι καθημερινά, περίπου 180.000 άνθρωποι προστίθενται στον ήδη τεράστιο αστικό πληθυσμό του πλανήτη, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σημαντικά προβλήματα (κυκλοφοριακό, ηχορύπανση, ρύποι, τροχαία ατυχήματα), καθώς οι υποδομές των μεγαλουπόλεων δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο πρόσθετο φορτίο.
Βεβαίως, τα προβλήματα που καθιστούν αφόρητη τη ζωή σε μια πόλη, δεν είναι καινούρια υπόθεση. Από την αρχαιότητα ως σήμερα οι πόλεις αντιμετώπιζαν προβλήματα που ταλαιπωρούσαν, αλλά και απειλούσαν την υγεία των πολιτών τους, όπως το σοβαρό πρόβλημα καθαριότητας στην αρχαία Θήβα, καθώς και το αποχετευτικό πρόβλημα της Ρώμης που λύθηκε με το διάσημο αποχετευτικό αγωγό Cloaca Maxima.
Βιώσιμη πόλη
Ενέργεια, κυκλοφοριακό, απορρίμματα, πράσινο. Αυτά είναι τα τέσσερα κρίσιμα πεδία όπου ‘‘χτίζεται’’ το μέλλον μιας πόλης. Ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η διαχείριση του νερού είναι ακόμη δύο κρίσιμα ζητήματα για μια πόλη με καλή ποιότητα ζωής για τους κατοίκους της. Πέρα όμως από αυτούς κεντρικούς άξονες που αναλύουμε παρακάτω, βιώσιμη πόλη σημαίνει βιώσιμο σπίτι, βιώσιμη γειτονιά. Οι υλικές υποδομές είναι απαραίτητες, αλλά δεν αρκούν, γιατί μια πόλη γίνεται βιώσιμη μέσα από υπηρεσίες που συντηρούν τον κοινωνικό ιστό. Η βιώσιμη πόλη περνά μέσα από τη βιώσιμη οργάνωση των χώρων της εργασίας, των χώρων άθλησης και ψυχαγωγίας.
Διαχείριση
Της ενέργειας: στόχος είναι η ελαχιστοποίηση της ενέργειας που δαπανάται και η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές όπως φωτοβολταϊκά, ανεμογεννήτριες, γεωθερμία, βιομάζα (κυρίως προερχόμενη από τα αστικά απόβλητα).
Του κυκλοφοριακού: στόχος είναι η μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, η προώθηση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, του ποδηλάτου και η ενθάρρυνση του βαδίσματος. Σε μια βιώσιμη πόλη οι δρόμοι σχεδιάζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποθαρρύνουν τον κάτοικο να χρησιμοποιήσει το αυτοκίνητο.
Του πρασίνου: στόχος είναι η δημιουργία χώρων πρασίνου, η προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας. Ακόμη, η τοποθέτηση δέντρων μέσα στην πόλη ώστε να φιλτράρεται η ρύπανση, η χρήση ανοιχτών χρωμάτων στις επιφάνειες, η χρήση ψυχρών υλικών, τα συστήματα φυσικού αερισμού και η αυξημένη ύπαρξη του στοιχείου του νερού είναι τα βασικότερα μέσα για το δροσισμό της πόλης. Σε μία βιώσιμη πόλη το 20% περίπου της έκτασής της καλύπτεται από πράσινους χώρους.
Των απορριμμάτων και των αποβλήτων: στόχος είναι η κομποστοποίηση των αποβλήτων και η ανακύκλωσή τους.
Εβδομάδα βιώσιμης μετακίνησης
‘‘Ζήσε την Αθήνα χωρίς αυτοκίνητο’’ ήταν το κεντρικό μήνυμα της εβδομάδας βιώσιμης μετακίνησης που διοργάνωσε από τις 17 ως τις 22 Σεπτεμβρίου ο δήμος Αθηναίων. Στόχος των εκδηλώσεων ήταν η ενθάρρυνση της χρήσης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς στην πρωτεύουσα που τόσο υποφέρει εξαιτίας του κυκλοφοριακού. Το Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου ημέρα κορύφωσης των εκδηλώσεων, η οδός Πανεπιστημίου έκλεισε για τα αυτοκίνητα και μετατράπηκε σε χώρο για ποδήλατα και πεζούς, με σειρά μουσικών και εκπαιδευτικών δρώμενων για παιδιά και ενήλικες. ‘‘Η ανταπόκριση των πολιτών ήταν εντυπωσιακή, φαίνεται πως οι Αθηναίοι κατανοούν πια πως δεν χρειάζονται το αυτοκίνητο για να κυκλοφορήσουν στο κέντρο της πόλης. Βασικός μας στόχος αποτελεί η προώθηση του ποδηλάτου ως μέσου μεταφοράς’’ σημείωσε ο Αντιδήμαρχος Πρασίνου και Περιβάλλοντος Άγγελος Αντωνόπουλος. Σε ερώτηση σχετικά με τις σχάρες όπου μπορούν να αφήνουν οι πολίτες το ποδήλατο τους έξω από τις στάσεις του Μετρό, ο κ. Αντωνόπουλος υποστήριξε πως αποτελεί βασικό στόχο του Δήμου και προσωπικά του Δημάρχου Αθηναίων, Γιώργου Καμίνη, αλλά η γραφειοκρατία και οι χρονοβόρες διαδικασίες αποδείχτηκαν δύσκολοι αντίπαλοι. Υποσχέθηκε όμως πως σύντομα όλοι οι σταθμοί του Μετρό θα έχουν τους απαραίτητους χώρους στάθμευσης ποδηλάτων.
Βιώσιμη πόλη χωρίς φροντίδα και μέριμνα για τα αδέσποτα δεν γίνεται, για αυτό και ο Δήμος Αθηναίων με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των ζώων στις 4 Οκτωβρίου, διοργάνωσε εκδήλωση στα Προπύλαια με στόχο την υιοθέτηση αδέσποτων ζώων. ‘‘Θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό, θέλουμε να επιβραβεύσουμε και να αναδείξουμε τον υπεύθυνο ιδιοκτήτη, αυτόν που αγάπα και φροντίζει το ζώο του, αυτόν που σέβεται τον δημόσιο χώρο’’ υποστήριξε ο Αντιδήμαρχος Πρασίνου και Περιβάλλοντος Άγγελος Αντωνόπουλος
Βιώσιμη… πρόκληση!
Το έργο της Βιώσιμης Κλιματικής Πρόκλησης (SCC) ξεκίνησε το 2011, ενώ για το 2013, έχουν δεσμευτεί 365€ εκ από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη τεχνολογιών, όπως αθόρυβα ηλεκτρικά λεωφορεία, τα οποία χρησιμοποιούν ψηφιακή τεχνολογία, δορυφορική τεχνολογία με στόχο τη βελτίωση της κυκλοφορίας και μηχανισμούς γρήγορης φόρτισης για ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει ότι η βελτίωση της απόδοσης και της βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών πόλεων αποτελεί απόλυτη ανάγκη, μιας και οι αστικές περιοχές καταναλώνουν το 70% της ευρωπαϊκής ενέργειας, ενώ περίπου 1% του συνολικού ΑΕΠ, πηγαίνει σε κόστη συμφόρησης.
Ανάμεσα στις προτάσεις που θέτει προς συζήτηση η Κομισιόν συγκαταλέγονται οι πεζοδρομήσεις των εμπορικών κέντρων των πόλεων, η δημιουργία «πράσινων νησίδων» και ποδηλατοδρόμων, η εφαρμογή αστικών διοδίων, αλλά και η παροχή κινήτρων για την απόκτηση αυτοκινήτων περισσότερο φιλικών στο περιβάλλον, τη συχνότερη χρήση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και την προώθηση εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης. Ευρωπαίοι επιστήμονες επισημαίνουν πως τουλάχιστον το 65% του πληθυσμού της «γηραιάς ηπείρου» ζει σε συνθήκες υπερβολικού θορύβου, οι οποίες προκαλούνται κυρίως από την κυκλοφορία των οχημάτων. Το πρόβλημα θεωρείται ιδιαίτερα σοβαρό, αφού περίπου 1.800 θάνατοι ετησίως -κυρίως σε ευρωπαϊκές πόλεις- προκαλούνται εμμέσως από την ηχορύπανση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Yγείας, 3.000.000 άνθρωποι πεθαίνουν ετησίως εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από βιομηχανικές εκπομπές και εκπομπές οχημάτων.
Όνειρο απατηλό;
Το μοντέλο της βιώσιμης πόλης ίσως να μοιάζει όνειρο απατηλό, αν σκεφτεί κανείς την σημερινή κατάσταση της Αθήνας, αλλά και άλλων πόλεων της χώρας μας. Υπάρχουν όμως αρκετές πόλεις και όχι μόνο στον Δυτικό κόσμο, που έχουν διορθώσει τις αδυναμίες τους και έχουν χαράξει μια καινούρια πορεία. Στην Κένυα, η πόλη Hacienda, το Portoalegre στη Βραζιλία, το Huangbaiyu στην Κίνα και η πόλη του StDavids στην Αγγλία αποτελούν μόνο μερικές από τις περιπτώσεις βιώσιμων πόλεων.
Η τέχνη του εφικτού
Η κατάσταση των ελληνικών πόλεων δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας.
Βέβαια η οικονομική κρίση που μοιάζει να μην έχει ημερομηνία λήξης, δεν επιτρέπει μεγάλες επενδύσεις και μακροχρόνια σχέδια. Υπάρχει όμως περιθώριο, για ουσιαστικές παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητα μας, κυρίως στους τομείς του πρασίνου και της προώθησης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Σημαντικό ρόλο παίζει η αγάπη μας για την πόλη που ζούμε και η καθημερινή μας συμπεριφορά.
Βέβαια η οικονομική κρίση που μοιάζει να μην έχει ημερομηνία λήξης, δεν επιτρέπει μεγάλες επενδύσεις και μακροχρόνια σχέδια. Υπάρχει όμως περιθώριο, για ουσιαστικές παρεμβάσεις που θα βελτιώσουν σημαντικά την καθημερινότητα μας, κυρίως στους τομείς του πρασίνου και της προώθησης των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Σημαντικό ρόλο παίζει η αγάπη μας για την πόλη που ζούμε και η καθημερινή μας συμπεριφορά.
Πώς να παλέψει ένα υπερσύγχρονο σύστημα συγκομιδής απορριμμάτων με πολίτες που επιμένουν να βρωμίζουν τους δρόμους της πόλης που κυκλοφορούν; Βιώσιμη πόλη σημαίνει πολιτισμός, ευθύνη και ανάληψη δράσης για το καλό όλων, ώστε να ζούμε καλά, και όχι απλά να επιβιώνουμε. Natura nrg
