Οι νέοι κοινωνικοί θεσμοί του Καλλικράτη

Ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου ο οποίος επικουρεί το Δήμαρχο στο διοικητικό του ρόλο ώστε η διοικητική λειτουργία του Δημάρχου να μην ασκείται σε βάρος του επιτελικού πολιτικού του ρόλου.

Η Εκτελεστική Επιτροπή η οποία απαρτίζεται από το Δήμαρχο και τους Αντιδημάρχους και είναι το νέο επιτελικό όργανο. Ο ρόλος της είναι κυρίως ο συντονισμός της εκτελεστικής λειτουργίας και ειδικότερα της υλοποίησης του προγράμματος της δημοτικής αρχής. Ο Δήμαρχος πλέον ασκεί τον διοικητικό και επιτελικό του ρόλου  ως επικεφαλής ενός συντονιστικού συλλογικού οργάνου που συναποτελείται από αυτόν και τους Αντιδημάρχους, της Εκτελεστικής Επιτροπής. Η Εκτελεστική Επιτροπή εισηγείται στο Δημοτικό Συμβούλιο μία σειρά από κρίσιμες οργανωτικές κανονιστικές αποφάσεις, όπως είναι ο Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας, ο Κανονισμός Μέτρησης και Αξιολόγησης της Απόδοσης των δημοτικών υπηρεσιών κατά την ισχύουσα νομοθεσία, το Σχέδιο Χάρτας Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων των Δημοτών, Κανονισμό Πληροφόρησης των Πολιτών και Κανονισμό Διαβούλευσης.

Ο Δήμαρχος ενισχύεται στον επιτελικό του ρόλο και μπορεί να συγκροτεί Ομάδες Διοίκησης Έργου και Ομάδες Εργασίας στις οποίες μετέχουν δημοτικοί σύμβουλοι, προσωπικό του Δήμου και δημόσιοι υπάλληλοι και ιδιώτες με σκοπό την μελέτη και επεξεργασία ζητημάτων του Δήμου έτσι ώστε τα αρμόδια για την λήψη αποφάσεων όργανα να έχουν στη διάθεσή τους τεκμηριωμένες προτάσεις και εισηγήσεις.

Η διαφανής λειτουργία των δήμων επιδιώκεται να διασφαλιστεί με τη συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής, η επιτροπή αυτή έχει ενισχυμένες -σε σχέση με την προκάτοχο Δημοτική Επιτροπή- ελεγκτικές αρμοδιότητες οικονομικού χαρακτήρα.

Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής  έχει αποφασιστικές και γνωμοδοτικές αρμοδιότητες για θέματα πολεοδομικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα καθώς και θέματα που σχετίζονται με την παροχή αδειών σε επιχειρήσεις. Στην Οικονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής μετέχει ο Δήμαρχος ή ο οριζόμενος από αυτόν Αντιδήμαρχος ως Πρόεδρος και έξι έως δέκα μέλη ανάλογα με τον αριθμό των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου που εκλέγονται από αυτό. Εκ των μελών που εκλέγει το Δημοτικό Συμβούλιο, δύο έως τέσσερα αντίστοιχα με την κλίμακα που ορίζεται για τον αριθμό των μελών, εκλέγονται μεταξύ των συμβούλων της μειοψηφίας.

Η Επιτροπής Διαβούλευσης είναι ένα όργανο στο οποίο συμμετέχουν και διαβουλεύονται εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας, και το οποίο συνιστά το μέσο για να ακούγεται η φωνή και να εκφράζεται η άποψη και τα συμφέροντα της κοινωνίας στις διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής των πολιτικών και λήψης των αποφάσεων. 

Το «Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών» ειδικό όργανο συμβουλευτικού χαρακτήρα Ο ρόλος του συνίσταται στον προσδιορισμό και στην εξέταση των θεμάτων που ανακύπτουν από την είσοδο και διαβίωση των μεταναστών εντός του δήμου, ώστε να επιτευχθεί η ομαλή ενσωμάτωσή τους στην τοπική κοινωνία. Το Συμβούλιο ένταξης μεταναστών αποτελεί συμβουλευτικό όργανο του Δήμου που συγκροτείται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και αποτελείται από 5 έως 11 μέλη που ορίζονται από το Δημοτικό Συμβούλιο και είναι σύμβουλοι, εκπρόσωποι φορέων μεταναστών, κοινωνικών φορέων, κλπ.. Συμμετέχει οπωσδήποτε και αλλοδαπός σύμβουλος εφόσον έχει εκλεγεί στο Δήμο. Προεδρεύει ένας από τους συμβούλους. Το αξίωμα των μελών του Συμβουλίου είναι τιμητικό και άμισθο. Το Συμβούλιο ασχολείται με θέματα που αφορούν στη μεταναστευτική πολιτική του Δήμου.

Επιτροπής Τουριστικής Προβολής σε κάθε νησιωτικό δήμο η Επιτροπή αυτή προχωρεί στις απαραίτητες εισηγήσεις προς το δημοτικό συμβούλιο, με στόχο να προσδιοριστούν οι ιδιαίτερες ανάγκες που χαρακτηρίζουν το δήμο στον τομέα του τουρισμού.

Κάθε Δήμος υποχρεούται να διατηρεί μια επίσημη ιστοσελίδα, στην οποία θα αναρτά τις ληφθείσες αποφάσεις. Η υποχρέωση αυτή αφορά τα συλλογικά όργανα και τα νομικά πρόσωπα των Δήμων, και συνιστά μονόδρομο για την έναρξη της ισχύος των αποφάσεων, διότι σε περίπτωση μη ανάρτησής των αποφάσεων στην επίσημη ιστοσελίδα, αυτές δεν είναι εκτελεστές.

Συμπαραστάτης του δημότη και του επιχειρηματία. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά από προκήρυξη, που δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του Δήμου, επιλέγεται πρόσωπο κύρους και με εμπειρία για τη συγκεκριμένη θέση. Αποκλείεται να έχει την ιδιότητα αιρετού εκπροσώπου του Δήμου και για τη θέση ισχύουν τα κωλύματα και ασυμβίβαστα του άρθ.14. Έχει 5ετή θητεία. Η επιλογή του πρέπει να γίνει από το Δημοτικό Συμβούλιο εντός αποκλειστικής προθεσμίας 2 μηνών από την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών. Ανάκληση του Συμπαραστάτη μπορεί να γίνει λόγω πλημμελούς εκτέλεσης καθηκόντων με αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Έχει την υποχρέωση να απαντά εντός 30 ημερών σε ερωτήματα και να συντάσσει ετήσια έκθεση που παρουσιάζεται μαζί με τον απολογισμό της δημοτικής αρχής. Επίσης μπορεί να διατυπώνει προτάσεις για βελτίωση της διοίκησης. Όλα αυτά αναρτώνται υποχρεωτικά στη ιστοσελίδα του Δήμου. Λαμβάνει αντιμισθία ίση με του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου.