Δευτέρα 1 Ιουλίου 2019

Εκλογικό σύστημα: ο αριθμός των εδρών που λαμβάνει κάθε συνδυασμός

Στο ελληνικό εκλογικό σύστημα είναι το σύστημα με το οποίο κατανέμονται οι βουλευτικές έδρες στα κόμματα και ρυθμίζεται με συγκεκριμένο εκλογικό νόμο. Στο ισχύον εκλογικό σύστημα συνδυάζει στοιχεία απλού αναλογικού και πλειοψηφικού συστήματος.
 
Σε γενικές γραμμές, οι 250 από τις 300 έδρες κατανέμονται βάσει απλής αναλογικής, με εκλογικό μέτρο το άθροισμα των ψήφων όσων κομμάτων ξεπέρασαν το 3% διαιρεμένο με τον αριθμό 250. 
Για να καθορισθεί ο αριθμός των εδρών που λαμβάνει κάθε συνδυασμός διαιρούνται οι ψήφοι του εκάστοτε συνδυασμού με το εκλογικό μέτρο που προέκυψε παραπάνω.
 Οι υπόλοιπες 50 έδρες παραχωρούνται στον πρώτο σχηματισμό, ανεξάρτητα και εδράζεται σε μια αντίληψη, κατά την οποία για την εύρυθμη λειτουργία της δημοκρατίας χρειάζονται σταθερές και συμπαγείς κυβερνήσεις.

Όμως δεν είναι μόνο τα ποσοστά του πρώτου κόμματος ο καθοριστικός παράγοντας για την επίτευξη αυτοδυναμίας. Ο βασικότερος είναι το ποσοστό που θα λάβουν στο σύνολό τους τα κόμματα που δεν θα καταφέρουν να περάσουν το όριο του 3% για να εισέλθουν στη Βουλή. Με τον ισχύοντα εκλογικό νόµο, όσο µεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κοµµάτων που θα µείνουν εκτός Βουλής τόσο µικρότερο είναι το ποσοστό που απαιτείται να συγκεντρώσει το πρώτο κόµµα για την αυτοδυναµία.

Πρακτικά, για να εξασφαλιστεί αυτοδυναμία, ανεξαρτήτως του ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός βουλής, απαιτείται το πρώτο κόμμα να συγκεντρώσει ποσοστό 40,4%. Με αυτόν τον τρόπο, εξασφαλίζει περίπου 101 έδρες λόγω του εκλογικού ποσοστού του (στοιχείο αναλογικού συστήματος), στις οποίες προστίθεται και το μπόνους των 50 εδρών (στοιχείο πλειοψηφικού συστήματος). 
Ξεκινώντας από αυτό το ποσοστό (40,4%), για κάθε 1% που λαμβάνουν τα κόμματα εκτός βουλής, μειώνεται και το απαιτούμενο ποσοστό αυτοδυναμίας για το πρώτο κόμμα κατά 0,4%. 
Αν για παράδειγμα τα κόμματα εκτός βουλής συγκεντρώσουν αθροιστικά 7%, τότε το ποσοστό που χρειάζεται το πρώτο κόμμα για να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία είναι: 40,4% - 2,8% (το οποίο προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό 0,4% x 7 = 2,8%) = 37,6%. Αν τα κόμματα που μείνουν εκτός βουλής συγκεντρώσουν 8%, τότε το απαιτούμενο για την αυτοδυναμία ποσοστό μειώνεται στο 37,2%, αν συγκεντρώσουν 9% μειώνεται στο 36,8% κ.ο.κ.
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι οι συνεχείς κομματικές αποστοιχίσεις και αναστοιχίσεις της εποχής μας μειώνουν τις πιθανότητες για κάποιο κοινοβουλευτικό κόμμα να εξασφαλίσει ποσοστά άνω του 40%. 
Από αυτή την έννοια, η προσοχή των αναλυτών στρέφεται αναπόφευκτα και στις εκτιμήσεις για την εκλογική απόδοση των μικρότερων κομμάτων και κυρίαρχα αυτών που παρουσιάζουν δυναμική εισόδου στην βουλή. ολόκληρο το άρθρο εδώ