Σύμφωνα με το πόρισμα που εξέδωσε ο Επιτροπή για την αναθεώρηση του πλαισίου λειτουργίας των ΟΤΑ, κρίθηκε ότι το υπάρχον σύστημα διοίκησης των Δήμων, περιλαμβάνει, πλήθος μονομελών (Δήμαρχος, Αντιδήμαρχοι, Πρόεδροι Δημοτικών ή Τοπικών Κοινοτήτων, Εκπρόσωποι Τοπικών Κοινοτήτων) και συλλογικών οργάνων (Δημοτικό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή, Οικονομική Επιτροπή, Επιτροπή Ποιότητας Ζωής, Συμβούλια Δημοτικών ή Τοπικών Κοινοτήτων και, αντίστοιχα, Περιφερειακό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή, Οικονομική Επιτροπή κ.λπ.), με ασαφώς οριοθετημένους ρόλους, ενίοτε δε με αλληλοσυγκρουόμενες και αλληλοαναιρούμενες αρμοδιότητες. Εάν δε σε αυτά προστεθούν και τα εξειδικευμένα όργανα (Επιτροπή Διαβούλευσης, Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών κ.λπ.) είναι προφανής ο πολυδαίδαλος χαρακτήρας του. Γι αυτό η Επιτροπή προέκρινε
(α) την απλοποίηση του συστήματος, με λιγότερα όργανα και διακριτούς ρόλους
(β) την ενίσχυση του πολιτικού ρόλου των άμεσα εκλεγόμενων οργάνων
(γ) την εισαγωγή ενός συστήματος ελέγχου και εξισορρόπησης (checks and balances), που θα αποτυπώνει τις νέες θεσμικές ισορροπίες, λαμβάνοντας υπόψη και την αναλογική συγκρότηση των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων
(δ) την καθιέρωση νέων θεσμικών διαδικασιών διοίκησης των Ο.Τ.Α., με τη συμμετοχή των εργαζομένων, αλλά και των πολιτών
(ε) την καθιέρωση είτε προληπτικών είτε κατασταλτικών δικλείδων που θα αποτρέπουν τη δημιουργία θεσμικών αδιεξόδων.
Σε ό,τι αφορά την πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση, προτείνεται :
1ον. Η κατάργηση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων της στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων.2ον. Η κατάργηση της Οικονομικής Επιτροπής και τη μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων της είτε στα Συμβούλια των Δημοτικών Ενοτήτων είτε (όπου αυτό δεν είναι δυνατό) στο Δημοτικό Συμβούλιο ή στην Εκτελεστική Επιτροπή, ανάλογα και με το ειδικότερο περιεχόμενο εκάστης αρμοδιότητας.
3ον. Η διάκριση των πολιτικών και των εκτελεστικών αρμοδιοτήτων και τη μεταφορά τους στα αντίστοιχου χαρακτήρα όργανα.
4ον. Η αναβάθμιση του ρόλου του Γενικού Γραμματέα του Δήμου, ώστε να αποφορτιστεί ο Δήμαρχος και οι Αντιδήμαρχοι από τις αμιγώς διεκπεραιωτικές και διαχειριστικές αρμοδιότητες και να είναι σε θέση να επιτελούν τον πολιτικό και επιτελικό τους ρόλο, παραμένοντας ωστόσο ο Γενικός Γραμματέας πολιτικό στέλεχος του Δήμου (μετακλητός).
5ον. Η ενίσχυση της υπηρεσιακής δομής των ΟΤΑ α’ βαθμού, με την καθιέρωση μεταξύ άλλων ενός minimum θέσεων και οργανικών μονάδων σε κάθε κατηγορία ΟΤΑ α’ βαθμού, ανάλογα με τις δυνατότητες και τις ανάγκες τους, που θα διασφαλίζει τη συνέχεια και τη θεσμική μνήμη των υπηρεσιών, ανεξαρτήτως της εναλλαγής των Δημοτικών Αρχών, και θα ενισχύει την επιχειρησιακή τους ικανότητα.
6ον. Η συμμετοχή εκπροσώπου των εργαζομένων του Δήμου στις συνεδριάσεις είτε της Εκτελεστικής Επιτροπής είτε του Δημοτικού Συμβουλίου είτε και των δύο αυτών οργάνων, με δικαίωμα λόγου, σε όλα τα θέματα που αφορούν τον τρόπο διοίκησης, το προσωπικό και τα οικονομικά του Δήμου.
7ον. Η δημιουργία ενός τετραμερούς συστήματος διοίκησης των Ο.Τ.Α. με τα βασικά όργανα Δήμαρχος, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικό Συμβούλιο, Εκτελεστική Επιτροπή.
8ον. Η ριζική αναμόρφωση των δευτερευόντων οργάνων, και συγκεκριμένα :
Η κατάργηση των ειδικών επιτροπών με περιορισμένο, εκ του νόμου, αντικείμενο και την καθιέρωση, γενικώς, της ελευθερίας των Δημοτικών Συμβουλίων να συγκροτούν επιτροπές, είτε μόνο από μέλη τους, κατ' αναλογία της δύναμης κάθε παράταξης (που θα μπορούν να έχουν και αποφασιστικές αρμοδιότητες) είτε και με τη συμμετοχή εργαζομένων του Δήμου, άλλων φορέων και ιδιωτών (οπότε, υποχρεωτικά, θα έχουν μόνο γνωμοδοτικό χαρακτήρα).
Η αντικατάσταση της Επιτροπής Διαβούλευσης, από ένα Δημοτικό Κοινωνικό και Οικονομικό Συμβούλιο, στο οποίο θα μετέχουν οι εκπρόσωποι όλων των βασικών φορέων της περιοχής και το οποίο θα συνεδριάζει υποχρεωτικά σε τακτά και σύντομα χρονικά διαστήματα, εκφράζοντας γνώμη επί όλων των θεμάτων που απασχολούν την τοπική κοινωνία και το Δήμο, είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αιτήματος του Δήμου. Σε συγκεκριμένες σημαντικές αποφάσεις (π.χ. κατάρτιση προϋπολογισμού, επιχειρησιακού
προγράμματος κ.λπ.) το Συμβούλιο θα παίζει καθοριστικό ρόλο ως ο κεντρικός φορέας της διαβούλευσης στο τοπικό επίπεδο.
Η αναμόρφωση του Συμβουλίου Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων, ώστε αυτό να συγκροτείται από αιρετά μέλη, από τους ίδιους τους μετανάστες και πρόσφυγες που κατοικούν στα όρια του Δήμου, καθώς και από εκπροσώπους των φορέων αλληλεγγύης.
Επίσης η Επιτροπή βάζει και τον προβληματισμό της κυβερνησιμότητας και προτείνει μηχανισμούς όπως:
(α) Η διαμόρφωση θεσμών και διαδικασιών «προδιαβούλευσης» πριν την εισαγωγή και ψήφιση σημαντικών θεμάτων στο Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο, οι οποίοι θα λειτουργούν και «παιδευτικά» ως προς τη διαμόρφωση συναινέσεων27.
(β) Η θέσπιση της «εποικοδομητικής άρνησης ψήφου», προκειμένου μία παράταξη που επιθυμεί να μετέχει στη συζήτηση ενός θέματος να μπορεί – αρνούμενη ψήφο – να επιτρέπει στη Δημοτική/Περιφερειακή Αρχή να διαμορφώσει πλασματική πλειοψηφία28.
(γ) Η ενίσχυση του θεσμού του τοπικού δημοψηφίσματος ως τελικού καταφυγίου (ultimum refugium) για τη λήψη αποφάσεων που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του Δήμου/της Περιφέρειας, εφόσον δεν είναι δυνατή η επίτευξη συναίνεσης εντός του Δημοτικού/Περιφερειακού Συμβουλίου, βάσει ορισμένης διαδικασίας και χρονοδιαγράμματος.
(δ) Η ενίσχυση των διατυπώσεων δημοσιότητας σε σχέση με τις συνεδριάσεις των οργάνων των Ο.Τ.Α., ώστε να έχουν πραγματική ενημέρωση οι πολίτες και να ασκείται στους αιρετούς πίεση και από την κοινή γνώμη. πηγή
