Του Χρήστου Λαμπρίδη*
Ο χαρακτηρισμός «η πίσω αυλή της Αττικής» για τις γειτονιές των Δήμων της Β’ Περιφέρειας Πειραιά, αλλά και για γειτονιές του Δήμου Πειραιά συνοδεύει πολλές φορές αναφορές στην περιοχή. Χρειάστηκαν αγώνες δεκαετιών των κατοίκων αλλά και προσπάθειες σε θεσμικό επίπεδο από φορείς και στελέχη που αξιοποίησαν την δύναμη που τους έδωσε ο λαός και παρήγαγαν σημαντικό έργο προς όφελός του.
Αν και η σημερινή κατάσταση απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ιδανική, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ότι παρεμβάσεις για την δημιουργία απαραίτητων υποδομών και για την αξιοποίηση ελεύθερων χώρων βελτίωσαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Μια νέα εποχή ευκαιριών και προκλήσεων
Η ιστορικά στενή οικονομική σχέση του λιμανιού με τις γειτονιές του Πειραιά (με την ακόλουθη κοινωνική και πολιτιστική διάστασή της) άφησε έξω από τη διαδικασία της αξιοποίησης το παραλιακό μέτωπο της πόλης, το οποίο αντιμετωπίστηκε αποκλειστικά ως πλουτοπαραγωγική πηγή.
Αν και το αίτημα της πρόσβασης των κατοίκων στο παραλιακό μέτωπο ήταν αίτημα δεκαετιών, και μάλιστα σε εποχές που το λιμάνι ήταν υπό κρατικό έλεγχο, η απόδοση χώρων του παραλιακού μετώπου στην Αυτοδιοίκηση έγινε εφικτή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, στη δύσκολη μάλιστα συγκυρία της αρνητικής εξέλιξης της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ, που ήρθε ως μνημονιακή επιβολή.
Σημαντικές εκτάσεις σε όλο τον Πειραιά εξαιρέθηκαν από τη σύμβαση παραχώρησης μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και ΟΛΠ το 2016 με τον νόμο 4404 και αποδόθηκαν στην Αυτοδιοίκηση το 2017 με τον νόμο 4504 μαζί με την έκταση των Λιπασμάτων, η οποία επίσης εξαιρέθηκε και αποδόθηκε με τον ίδιο νόμο (Ν. 4404/2016).
Κοινόχρηστοι χώροι στους δήμους
Στο πλαίσιο αυτό αποδόθηκαν μεταξύ άλλων στον Δήμο Πειραιά, εκτός από κοινόχρηστους χώρους περιμετρικά του λιμανιού, η Πειραϊκή Ακτή (Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου έως το τέρμα της ζώνης πλησίον της Μαρίνας Ζέας), έκταση 700 τ.μ., στην Ακτή Ξαβερίου, έκταση 2.096 τ.μ. δίπλα στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής.
Στον Δήμο Κερατσινίου - Δραπετσώνας αποδόθηκαν
86 στρέμματα στην περιοχή των Λιπασμάτων, 20.000 τ.μ. στην περιοχή «Καστράκι», ο λόφος του Κανθάρου, εμβαδού 16.325 τ.μ., η έκταση 1.700 τ.μ. μεταξύ της οδού Ρήγα Φεραίου και του Εθνικού Σταδίου Δραπετσώνας, 3.300 τ.μ. κοντά στο πρώην Υαλουργείο, το λιμανάκι του Αγίου Νικολάου, έκταση 3.650 τ.μ. στην τοποθεσία ΝΑΦΘΑ.
Στον Δήμο Περάματος αποδόθηκαν 24 στρέμματα στο Ικόνιο, το λιμανάκι του Αρμού (34,5 στρέμματα), ακίνητο 698 τ.μ. όπου έχει κατασκευαστεί οίκος ευγηρίας, έκταση μεταξύ της περίφραξης της Ναυπηγοεπισκευαστικής Βάσης Περάματος και της χερσαίας ζώνης του ΟΛΠ Α.Ε., έκταση μεταξύ της περίφραξης του Σταθμού Οχηματαγωγών Περάματος και της χερσαίας ζώνης του ΟΛΠ Α.Ε. και έως την έκταση 6.000 τ.μ. στο βόρειο τμήμα της Β' Προβλήτας Περάματος, 6.000 τ.μ. στην Ε' Προβλήτα Περάματος καθώς και άλλη ιδιοκτησία στο δυτικό άκρο της Ε' Προβλήτας Περάματος.
Στον Δήμο Σαλαμίνας αποδόθηκαν εκτάσεις κατά μήκος της νότιας ακτής της χερσονήσου Κυνοσούρας, ο κολπίσκος στη νότια ακτή της χερσονήσου της Κυνοσούρας καθώς και κτήριο κλειστού γυμναστηρίου στην ίδια περιοχή.
Σημαντικοί πόροι την περίοδο 2014-2019
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει κάποιος να προσθέσει και την εξαίρεση από τη σύμβαση παραχώρησης πρόσθετων εκτάσεων που παραχωρήθηκαν σε άλλους φορείς του Δημοσίου, όπως είναι αρχαιολογικοί χώροι ή το υπό κατασκευή Κέντρο Υγείας στο Κερατσίνι, το οποίο χρηματοδοτήθηκε με πρωτοβουλία της προηγούμενης περιφερειακής αρχής Δούρου, της τότε Αντιπεριφέρειας και των περιφερειακών συμβούλων Πειραιά.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιφερειακή αρχή επί διοίκησης Ρ. Δούρου - “Δύναμης Ζωής” βοήθησε σχεδιαστικά και με πόρους και άλλα έργα, όπως είναι η ανάπλαση στην περιοχή Καστράκι και ο σχεδιασμός της ανάπλασης στον Αρμό.
Αυτές οι παραχωρήσεις μαζί με μια σειρά σημαντικές ρυθμίσεις, όπως η θέσπιση του ανταποδοτικού τέλους υπέρ των δήμων, ρυθμίσεις για την προστασία των εργαζομένων στο λιμάνι και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη ναυπηγοεπισκευή, η ένταξη των εργαζομένων στις προβλήτες της COSCO στα βαρέα και ανθυγιεινά, η απόρριψη επιβαρυντικών για την πόλη σχεδίων των επενδυτών όπως είναι η δημιουργία mall, περιορισμοί στα ύψη των κτηρίων κ.λπ. αποτελούν την παρακαταθήκη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τους κατοίκους του Πειραιά.
Κόμματα, κυβέρνηση και Αυτοδιοίκηση
Για την αξιοποίηση αυτής της κληρονομιάς και των ευκαιριών που δημιουργούνται για τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων της περιοχής το επιθυμητό θα ήταν να μπορεί να υπάρχει συνεννόηση σε ένα ενιαίο σχέδιο ανάπτυξης και λειτουργίας της ευρύτερης περιοχής, αναγνωρίζοντας οι εκπρόσωποι των θεσμικών φορέων τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται και ο δικός τους ρόλος και ο ρόλος των άλλων.
Χρησιμοποιώντας ωστόσο ως ενδεικτικά παραδείγματα αντιδράσεις αυτοδιοικητικών στελεχών και δημόσιες αντιδράσεις παραγόντων έναντι των παρεμβάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τα μεγάλα ζητήματα της ευρύτερης περιοχής (ορισμένοι έφτασαν ακόμη και στο σημείο να απαιτούν την παραίτηση Τσίπρα!!!), καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει από όλους διάθεση συνεννόησης.
Με κεκτημένη ταχύτητα από το παρελθόν, αντί να διεκδικούν από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και τη νέα περιφερειακή αρχή Πατούλη, αντιπολιτεύονται τον ΣΥΡΙΖΑ και τη “Δύναμη Ζωής” απαιτώντας ταυτόχρονα τη “σιωπή” τους.
Ωστόσο θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, στην οποία ο λαός τοποθέτησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση και τη “Δύναμη Ζωής” στη μείζονα αντιπολίτευση της περιφερειακής αρχής Πατούλη. Από αυτή τη θέση και με βάση τη λαϊκή εντολή καλούνται να ασκήσουν τον αντιπολιτευτικό τους ρόλο, με τον έλεγχο του έργου κυβέρνησης και αυτοδιοίκησης και τη διατύπωση προτάσεων.
Έλεγχος σε κάθε αξιοποίηση
Εστιάζοντας στο θέμα των παραχωρούμενων εκτάσεων και των πόρων από τα έσοδα του ΟΛΠ, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η “Δύναμη Ζωής” έχουν την ευθύνη και την υποχρέωση να ελέγξουν το πώς αξιοποιείται κάθε τετραγωνικό μέτρο που εξαιρέθηκε από τη σύμβαση παραχώρησης και αποδόθηκε στην Αυτοδιοίκηση, κάθε ευρώ που διασφαλίστηκε προς όφελος της Αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών, κάθε έργο που σχεδιάστηκε και υλοποιείται ή ήταν έτοιμο να υλοποιηθεί.
Όλα τα παραπάνω διασφαλίστηκαν μέσα σε ένα δύσκολο μνημονιακό περιβάλλον με σκληρή προσπάθεια, η οποία δεν πρέπει να πάει χαμένη.
Σε αυτό το πλαίσιο όλοι θα κριθούν για τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούν τη λαϊκή εντολή και όχι μόνο η αντιπολίτευση. Κυρίως θα κριθούν αυτοί που έχουν την ευθύνη από θέση διοίκησης να αξιοποιήσουν τους χώρους που αποδόθηκαν προς όφελος της κοινωνίας ή να βοηθήσουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην αξιοποίησή τους. Το έργο της προηγούμενης περιόδου δίνει ευκαιρίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων οι οποίες δεν πρέπει να πάνε χαμένες.
* Ο Χρήστος Λαμπρίδης είναι πρώην γενικός γραμματέας Λιμένων του υπ. Ναυτιλίας και πρώην δημοτικός σύμβουλος Κερατσινίου - Δραπετσώνας Αυγή
Ο χαρακτηρισμός «η πίσω αυλή της Αττικής» για τις γειτονιές των Δήμων της Β’ Περιφέρειας Πειραιά, αλλά και για γειτονιές του Δήμου Πειραιά συνοδεύει πολλές φορές αναφορές στην περιοχή. Χρειάστηκαν αγώνες δεκαετιών των κατοίκων αλλά και προσπάθειες σε θεσμικό επίπεδο από φορείς και στελέχη που αξιοποίησαν την δύναμη που τους έδωσε ο λαός και παρήγαγαν σημαντικό έργο προς όφελός του.
Αν και η σημερινή κατάσταση απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί ιδανική, κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίσει ότι παρεμβάσεις για την δημιουργία απαραίτητων υποδομών και για την αξιοποίηση ελεύθερων χώρων βελτίωσαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων.
Μια νέα εποχή ευκαιριών και προκλήσεων
Η ιστορικά στενή οικονομική σχέση του λιμανιού με τις γειτονιές του Πειραιά (με την ακόλουθη κοινωνική και πολιτιστική διάστασή της) άφησε έξω από τη διαδικασία της αξιοποίησης το παραλιακό μέτωπο της πόλης, το οποίο αντιμετωπίστηκε αποκλειστικά ως πλουτοπαραγωγική πηγή.
Αν και το αίτημα της πρόσβασης των κατοίκων στο παραλιακό μέτωπο ήταν αίτημα δεκαετιών, και μάλιστα σε εποχές που το λιμάνι ήταν υπό κρατικό έλεγχο, η απόδοση χώρων του παραλιακού μετώπου στην Αυτοδιοίκηση έγινε εφικτή από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, στη δύσκολη μάλιστα συγκυρία της αρνητικής εξέλιξης της ιδιωτικοποίησης του ΟΛΠ, που ήρθε ως μνημονιακή επιβολή.
Σημαντικές εκτάσεις σε όλο τον Πειραιά εξαιρέθηκαν από τη σύμβαση παραχώρησης μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και ΟΛΠ το 2016 με τον νόμο 4404 και αποδόθηκαν στην Αυτοδιοίκηση το 2017 με τον νόμο 4504 μαζί με την έκταση των Λιπασμάτων, η οποία επίσης εξαιρέθηκε και αποδόθηκε με τον ίδιο νόμο (Ν. 4404/2016).
Κοινόχρηστοι χώροι στους δήμους
Στο πλαίσιο αυτό αποδόθηκαν μεταξύ άλλων στον Δήμο Πειραιά, εκτός από κοινόχρηστους χώρους περιμετρικά του λιμανιού, η Πειραϊκή Ακτή (Ναυτική Διοίκηση Αιγαίου έως το τέρμα της ζώνης πλησίον της Μαρίνας Ζέας), έκταση 700 τ.μ., στην Ακτή Ξαβερίου, έκταση 2.096 τ.μ. δίπλα στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής.
Στον Δήμο Κερατσινίου - Δραπετσώνας αποδόθηκαν
86 στρέμματα στην περιοχή των Λιπασμάτων, 20.000 τ.μ. στην περιοχή «Καστράκι», ο λόφος του Κανθάρου, εμβαδού 16.325 τ.μ., η έκταση 1.700 τ.μ. μεταξύ της οδού Ρήγα Φεραίου και του Εθνικού Σταδίου Δραπετσώνας, 3.300 τ.μ. κοντά στο πρώην Υαλουργείο, το λιμανάκι του Αγίου Νικολάου, έκταση 3.650 τ.μ. στην τοποθεσία ΝΑΦΘΑ.
Στον Δήμο Περάματος αποδόθηκαν 24 στρέμματα στο Ικόνιο, το λιμανάκι του Αρμού (34,5 στρέμματα), ακίνητο 698 τ.μ. όπου έχει κατασκευαστεί οίκος ευγηρίας, έκταση μεταξύ της περίφραξης της Ναυπηγοεπισκευαστικής Βάσης Περάματος και της χερσαίας ζώνης του ΟΛΠ Α.Ε., έκταση μεταξύ της περίφραξης του Σταθμού Οχηματαγωγών Περάματος και της χερσαίας ζώνης του ΟΛΠ Α.Ε. και έως την έκταση 6.000 τ.μ. στο βόρειο τμήμα της Β' Προβλήτας Περάματος, 6.000 τ.μ. στην Ε' Προβλήτα Περάματος καθώς και άλλη ιδιοκτησία στο δυτικό άκρο της Ε' Προβλήτας Περάματος.
Στον Δήμο Σαλαμίνας αποδόθηκαν εκτάσεις κατά μήκος της νότιας ακτής της χερσονήσου Κυνοσούρας, ο κολπίσκος στη νότια ακτή της χερσονήσου της Κυνοσούρας καθώς και κτήριο κλειστού γυμναστηρίου στην ίδια περιοχή.
Σημαντικοί πόροι την περίοδο 2014-2019
Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει κάποιος να προσθέσει και την εξαίρεση από τη σύμβαση παραχώρησης πρόσθετων εκτάσεων που παραχωρήθηκαν σε άλλους φορείς του Δημοσίου, όπως είναι αρχαιολογικοί χώροι ή το υπό κατασκευή Κέντρο Υγείας στο Κερατσίνι, το οποίο χρηματοδοτήθηκε με πρωτοβουλία της προηγούμενης περιφερειακής αρχής Δούρου, της τότε Αντιπεριφέρειας και των περιφερειακών συμβούλων Πειραιά.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η περιφερειακή αρχή επί διοίκησης Ρ. Δούρου - “Δύναμης Ζωής” βοήθησε σχεδιαστικά και με πόρους και άλλα έργα, όπως είναι η ανάπλαση στην περιοχή Καστράκι και ο σχεδιασμός της ανάπλασης στον Αρμό.
Αυτές οι παραχωρήσεις μαζί με μια σειρά σημαντικές ρυθμίσεις, όπως η θέσπιση του ανταποδοτικού τέλους υπέρ των δήμων, ρυθμίσεις για την προστασία των εργαζομένων στο λιμάνι και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στη ναυπηγοεπισκευή, η ένταξη των εργαζομένων στις προβλήτες της COSCO στα βαρέα και ανθυγιεινά, η απόρριψη επιβαρυντικών για την πόλη σχεδίων των επενδυτών όπως είναι η δημιουργία mall, περιορισμοί στα ύψη των κτηρίων κ.λπ. αποτελούν την παρακαταθήκη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για τους κατοίκους του Πειραιά.
Κόμματα, κυβέρνηση και Αυτοδιοίκηση
Για την αξιοποίηση αυτής της κληρονομιάς και των ευκαιριών που δημιουργούνται για τη βελτίωση της ζωής των κατοίκων της περιοχής το επιθυμητό θα ήταν να μπορεί να υπάρχει συνεννόηση σε ένα ενιαίο σχέδιο ανάπτυξης και λειτουργίας της ευρύτερης περιοχής, αναγνωρίζοντας οι εκπρόσωποι των θεσμικών φορέων τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται και ο δικός τους ρόλος και ο ρόλος των άλλων.
Χρησιμοποιώντας ωστόσο ως ενδεικτικά παραδείγματα αντιδράσεις αυτοδιοικητικών στελεχών και δημόσιες αντιδράσεις παραγόντων έναντι των παρεμβάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για τα μεγάλα ζητήματα της ευρύτερης περιοχής (ορισμένοι έφτασαν ακόμη και στο σημείο να απαιτούν την παραίτηση Τσίπρα!!!), καταλήγει κανείς στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει από όλους διάθεση συνεννόησης.
Με κεκτημένη ταχύτητα από το παρελθόν, αντί να διεκδικούν από την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας και τη νέα περιφερειακή αρχή Πατούλη, αντιπολιτεύονται τον ΣΥΡΙΖΑ και τη “Δύναμη Ζωής” απαιτώντας ταυτόχρονα τη “σιωπή” τους.
Ωστόσο θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή, στην οποία ο λαός τοποθέτησε τον ΣΥΡΙΖΑ στην αξιωματική αντιπολίτευση και τη “Δύναμη Ζωής” στη μείζονα αντιπολίτευση της περιφερειακής αρχής Πατούλη. Από αυτή τη θέση και με βάση τη λαϊκή εντολή καλούνται να ασκήσουν τον αντιπολιτευτικό τους ρόλο, με τον έλεγχο του έργου κυβέρνησης και αυτοδιοίκησης και τη διατύπωση προτάσεων.
Έλεγχος σε κάθε αξιοποίηση
Εστιάζοντας στο θέμα των παραχωρούμενων εκτάσεων και των πόρων από τα έσοδα του ΟΛΠ, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η “Δύναμη Ζωής” έχουν την ευθύνη και την υποχρέωση να ελέγξουν το πώς αξιοποιείται κάθε τετραγωνικό μέτρο που εξαιρέθηκε από τη σύμβαση παραχώρησης και αποδόθηκε στην Αυτοδιοίκηση, κάθε ευρώ που διασφαλίστηκε προς όφελος της Αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών, κάθε έργο που σχεδιάστηκε και υλοποιείται ή ήταν έτοιμο να υλοποιηθεί.
Όλα τα παραπάνω διασφαλίστηκαν μέσα σε ένα δύσκολο μνημονιακό περιβάλλον με σκληρή προσπάθεια, η οποία δεν πρέπει να πάει χαμένη.
Σε αυτό το πλαίσιο όλοι θα κριθούν για τον τρόπο με τον οποίο υπηρετούν τη λαϊκή εντολή και όχι μόνο η αντιπολίτευση. Κυρίως θα κριθούν αυτοί που έχουν την ευθύνη από θέση διοίκησης να αξιοποιήσουν τους χώρους που αποδόθηκαν προς όφελος της κοινωνίας ή να βοηθήσουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην αξιοποίησή τους. Το έργο της προηγούμενης περιόδου δίνει ευκαιρίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων οι οποίες δεν πρέπει να πάνε χαμένες.
* Ο Χρήστος Λαμπρίδης είναι πρώην γενικός γραμματέας Λιμένων του υπ. Ναυτιλίας και πρώην δημοτικός σύμβουλος Κερατσινίου - Δραπετσώνας Αυγή
